ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻌﻨﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ از ﻧﮕﺎه ﺳﻨﺖ ﮔﺮاﯾﺎن

اﻣﺮوزه از ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻤﯽ ﯾﺎد ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آن ﻣﯿﺘﻮان وﺟﻮه زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﯾﮏ اﺛﺮ ﻫﻨﺮي را در ﺳﻨﺖ و ﻋﺮﻓﺎن اﯾﺮاﻧﯽ درك ﮐﺮد. ارﺟﺎع وﺟﻮه زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ در ﺑﺮﺧﯽ آﺛﺎر ﻫﻨﺮي ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ و ﻋﺮﻓﺎن، از ﻧﻈﺮ ﮔﺮوﻫﯽ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺳﻨﺘﮕﺮا اﻣﺮي اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ،ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﺤﺚ در ﺧﺼﻮص اﯾﻦ وﺟﻮه در آﺛﺎر ﺳﻨﺘﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺤﺜﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺳﺎز ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻣﯿﮕﻮﯾﯿﻢ ﻓﻼن ﭼﯿﺰ زﯾﺒﺎﺳﺖ، اﯾﻦ اﻃﻼق ﺻﻔﺖ زﯾﺒﺎﯾﯽ در ﻋﺮﺻﻪ ﻗﺮاردادﻫﺎ و اﻣﻮر اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ﺳﻨﺖ ﮔﺮاﯾﯽ، ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻓﮑﺮي در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﯿﻼدي در ﻏﺮب اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ، ﮔﻨﻮن، ﮐﻮﻣﺎراﺳﻮاﻣﯽ و ﺷﻮان آﻏﺎز ﺷﺪ و ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي ﻧﻈﯿﺮ ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺼﺮ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ. زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﺎده، زدودن ﮐﺪورت و ﺗﺒﺪﯾﻞ آن ﺑﻪ ﻣﻈﻬﺮي از ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺮﺗﺮ ﻫﺴﺘﯽ، ﮐﻪ ﻫﺪف ﻫﻨﺮﻗﺪﺳﯽ و ﻓﯽ اﻟﻮاﻗﻊ ﻫﻨﺮ ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ، ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺳﻨﺖ روﺣﺎﻧﯽ زﻧﺪه و ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺼﻮر ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻌﻘﻮل را ﻣﯿﺴﺮ ﺳﺎزد و راه را ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﺮ دروﻧﯽ ﻧﻤﺎد ﯾﺎ ﺳﻤﺒﻞ ﻫﻤﻮار ﻧﻤﺎﯾﺪ .از آ ﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳﻨﺘﯽ، ﻫﻨﺮ را در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﯿﺪاﻧﺪ و ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﻨﺮ ﺧﻮد ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ را واﻧﻤﻮد ﮐﻨﺪ، ﭘﺲ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺧﻮد ﺑﺎﯾﺪ واﺟﺪ اﯾﻦ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﮔﺮدد و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ واﺟﺪ اﯾﻦ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﮔﺮدﯾﺪ، وﻇﯿﻔﮥ ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ ﻫﻨﺮ آﻏﺎز ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ. ﻫﻨﺮ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ در ﺟﺎﻣﻌﮥ ﺳﻨﺘﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺻﯿﻘﻞ ﯾﺎﻓﺘﻦ روح ﺑﻪ وﺟﻬﯽ ﮐﻪ روح ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﺛﺮي ﻫﻨﺮي در ﺧﻮر ﻣﻘﺎم اﻟﻮﻫﯿﺖ، ﺗﺠﻠﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ .ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺿﻤﻦ ﺑﺤﺚ از ﻋﻨﻮان ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻌﻨﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﻫﻨﺮ ﺳﻨﺘﯽ از ﻧﮕﺎه ﺳﻨﺖ ﮔﺮاﯾﺎن، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﯿﭙﺮدازد.