ﺗﺒﻠﻮر ﺣﺲ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﺑﺎزي ﻧﻮر و ﺳﺎﯾﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﺷﯿﺦ ﻟﻄﻒ اﷲ

ﻣﻌﻤﺎري و ﻧﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺴﻢ و روح. ﯾﮑﯽ ﺑﺮاي زﻧﺪه ﺑﻮدن و دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر ﻣﺎدي در اﯾﻦ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺎز دارد و آن ﻫﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﻧﻮر ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﻓﻀﺎ ﺟﺎري ﻣﯽ ﺷﻮد، ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﻣﺮﺋﯽ »وﺟﻮد« ﭘﯿﺪاﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. از زﻣﺎﻧﻬﺎي دور، اﺷﯿﺎء درﺧﺸﺎن و روﺷﻦ ﮐﻪ اﻣﺮي زﻧﺪه و ذي روح را در ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﯾﺎد ﻣﯽ آورﻧﺪ، ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮام و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﻮده اﻧﺪ. داﻧﺴﺘﻦ روﻧﺪ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه روﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﯾﺎ ﺷﮑﻞ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ زﯾﺮﺑﻨﺎﺋﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﯽ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﺗﻤﺎم ادﯾﺎن، ﻧﻮر ﺳﻤﺒﻞ ﺣﮑﻤﺖ اﻟﻬﯽ و ﻋﻨﺼﺮ ﻫﻤﻪ ﻧﯿﮑﯽ ﻫﺎ و ﭘﺎﮐﯽ ﻫﺎ ﺑﻮده و ﺣﺮﮐﺖ از ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺑﺴﻮي روﺷﻨﺎﯾﯽ، ﺑﻌﻨﻮان ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﺴﺎﺟﺪ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻮر ﻣﺰﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﯾﻦ ﺣﺲ روﺣﺎﻧﯽ و ﻣﻌﻨﻮي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻧﺴﺎن در ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻮري ﺿﻌﯿﻒ روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺳﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺒﻬﻢ از اﺷﯿﺎء و اﺣﺠﺎم در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺮدن ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺧﻠﺴﻪ ﻓﺮو ﻣﯽ رود در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﯾﮏ ﺣﺲ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ وﺟﻮد و ﻫﺴﺘﯽ در دروﻧﺶ ﺑﯿﺪار ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ روش ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻮر در ﻣﻌﻤﺎري ﺳﻨﺘﯽ و اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮردي ﻣﺴﺠﺪ ﺷﯿﺦ ﻟﻄﻒ اﷲ، در ﺻﺪد آن اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﻮر و ﺑﺨﺼﻮص ﻧﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﻣﻌﻤﺎري ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از روﺷﻨﺎﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ آﯾﺎ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﺻﺤﯿﺤﯽ از ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻧﻮر اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ؛ و ﯾﺎ اﺳﺎﺳﺎ ﻟﺰوﻣﯽ در آن وﺟﻮد دارد؟