تحليل و بررسيِ شخصيت‌پردازي در اشعارِ كتيبه، مرد و مركب، قصۀ شهرِ سنگستان و در حياطِ كوچكِ پاييز از مهدي اخوان ثالث

لغت شخصيت (personality) از ريشۀ كلمۀ لاتينِ «پرسونا» گرفته شده. اين كلمه به نقاب يا ماسكي گفته مي‌شد كه بازيگرانِ تئاتر در يونانِ قديم به صورت خورد مي‌زدند و به‌مرور معناي آن گسترده‌تر شد و نقشي را كه بازيگر ادا مي‌كرد نيز دربر گرفت؛ بنابراين، مفهومِ اصلي و اوليۀ شخصيت تصويري سوري و اجتماعي است و براساس نقشي كه فرد در جامعه بازي مي‌كند ترسيم مي‌شود؛ يعني درواقع فرد به اجتماعِ خود شخصيت عرضه مي‌كند كه جامعه براساس آن او را ارزيابي مي‌كند. شخصيت را بر مبناي صفاتِ بارز و مسلطِ فرد نيز برون‌گرا، درون‌گرا، يا پرخاش‌گر و امثالِ آن تعريف كرده‌اند . شخصيت‌پردازي از عناصرِ مهم در داستان است؛ زيرا به‌وسيلۀ همين كنش و واكنش‌هاي شخصيت است كه حوادث شكل مي‌گيرد. پيشينۀ به‌كارگيريِ شخصيت در شعرِ داستاني، به قدمتِ نخستين متونِ ادبي مي‌رسد. شاعرانِ زيادي از اين روش استفاده كرده‌اند. از بين معاصران، مهدي اخوان ثالث به پردازشِ شخصيت توجه بسياري داشته. در اين مقاله سعي شده به تحليلِ شعرهاي اخوان براساس سه اصل «گفت‌وگو»، «زاويۀ ديد»، و «پويايي» بررسي شود.