لزوم تحول نگاه مديريت شهري در برخورد با سكونت گاههاي غيررسمي

گسترش ناهمگون شهری در ایران طی دهه های اخیر، و از طرفی هم ناكارآمدی نظام برنامهریزی شهری و ضعف برنامه های توسعه ملی و آمایش سرزمین، باعث شده است كه شهرنشینی در كشور ما با معضلات فراوان همراه باشد. روند افزایش شهرنشینی در كشور باعث شده است كه ساختار فرسوده شهرداریها و مدیرت شهری، و همچنین ظرفیتها و منابع موجود در شهرها توانایی پاسخ گویی به این حجم عظیم از مشكلات و نیازهای شكل گرفته را نداشته باشد. یكی از مهمترین نتایج شهر نشینی معاصر، پیدایش و گسترش پدیده اسكان غیررسمی در متن و یا حاشه شهرها بویژه مراكز استانهاست. اسكان غیررسمی به واقع یكی از بارزترین چهره های فقر شهری در بیشتر شهرهای مهاجرپذیر كشور ماست كه با عناوینی همچون حاشیه نشینی، سكونتگاه های خودرو، مسكن های نابهنجار و اجتماعات آلونكی و مانند اینها نیز شناخته میشوند. در سال های اخیر، رویكردهای متفاوتی نسبت به سكونتگاه های غیررسمی، چه در ایران و چه در جهان تجربه شده است. بی شك، توجه به آموزه ها و نتایج این رویكردها، در جهت اتخاذ رویكرد صحیح و پایدار نسبت به سكونتگاه های غیررسمی كشورمان موثر خواهد بود. توجه به واقعیت های اسكان غیررسمی در ایران و مقایسه آن با باورهای موجود میان شهروندان، مسئولان و برنامه ریزان می تواند ضرورت توجه به بازنگری در رویكردهای موجود نسبت به سكونتگاههای غیررسمی را به خوبی روشن سازد. بطور كلی سكونتگاه های غیررسمی، از سرمایه های نهفته و به كار گرفته نشده مالی و اجتماعی فراوانی برخوردارند كه وجود امكان ساماندهی غیررسمی در ایران با انجام برنامه ریزی های مناسب مبتنی بر مشاركت و توانمندسازی شهروندان كم درآمد را مورد تأیید قرار می دهد. ضمن آنكه بناهای مسكونی این سكونتگاه ها نسبت به دیگر سكونتگاه های غیررسمی واقع در كشورهای در حال توسعه از كیفیت بهتری برخوردارند، به گونه ای كه می توانند از طریق ساماندهی و بهسازی جزء موجودی رسمی بخش مسكن محسوب گردند. در همین چهارچوب این مقاله با هدف ضرورت تحول در باورها و توجه به واقعیت ها در ارتباط باسكونتگاه های غیررسمی ایران با استفاده از روش توصیفی تحلیلی تهیه شده است - بر این اساس راهكارها و برنامه هایی را برای ساماندهی اسكان غیررسمی ارائه می شود.