مطالعه تطبيقي ساختار بصري نگاره هاي«برتخت نشستن فريدون وضحاك» درشاهنامة داوري

A comparative study of the visual structure of the Paintings of Fereydoun and Zahak on the throne in Shahnameh Davari

از مهمترين ويژگي‌هاي نگارگري قاجار، عناصر بصري موجود در تركيب‌بندي يك تصوير است كه مي‌تواند بيانگر مفاهيم به كاررفته در آن باشد. در اين پژوهش، نگاره‌هاي بر تخت نشستن ضحاك و فريدون از شاهنامة داوري اثر هنرمند شيرازي، محمد داوري، انتخاب و مورد مطالعه و تطبيق قرار گرفته شده‌اند، تحقيق حاضر در پي پاسخ به اين پرسش‌ها مي‌باشد كه كدام نگاره روايت تصوير و عظمت پادشاه را با به كارگيري عناصر بصري، بيشتر مورد توجه قرار داده است؛ كدام طيف از نشانه‌هاي تصويري در بازشناسي نقش پادشاهان تأثير بيشتري دارند و به لحاظ ويژگي‌هاي بصري چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي ميان دو نگاره وجود دارد. هدف از انجام اين پژوهش مطالعة تركيب‌بندي و به طور كلي يافتن ارتباط تصويري ميان نگاره‌هاي مورد بحث بوده است. به نظر مي‌رسد، به دليل آنكه موضوع هردو نگاره درباري و با مفهوم مشترك تصويرسازي شده‌اند، نگارگر تلاش زيادي در جهت بيان داستان و نمايش عظمت پادشاهي به كار بسته باشد. بررسي نگاره‌ها نشان مي‌دهد ساختار اصلي تصاوير بر اساس روابط هندسي شكل‌ها و محورهاي نامرئي عمودي وافقي تنظيم شده است و در مجموع نگارگر در نگارة بر تخت نشستن فريدون، به لحاظ ساختار تركيب بندي، تجسم خطوط و مفاهيم مرتبط با آن‌ها در بيان عظمت درباري موفق‌تر عمل كرده است و در مقابل، نگارة بر تخت نشستن ضحاك به لحاظ انتقال انديشه بنيادين متن به تصوير، تحرك و پويايي بيشتري دارد. رويكرد نگاره‌ها انسان گرايانه است تا طبيعت گرايانه و اين ويژگي در پيوند با اشعار فردوسي شكل گرفته است. اين پژوهش به روش توصيفي- تطبيقي انجام و اطلاعات آن به شيوة كتابخانه‌اي جمع آوري گرديده است.

One of the most important features of Qajar miniatures is the visual elements in the composition of an image that can express the concepts used in it. In this study, images of Zahak and Fereydoun sitting on the throne from Shahnameh Davari by Shirazi artist Mohammad Davari have been selected, studied and conformed. The present study seeks to answer the questions which miniature has paid more attention to the narration of the image and greatness of the king by using visual elements; Which group of visual cues is most effective in recognizing the role of kings and in terms of visual features, what are the similarities and differences between the two images? The purpose of this study is to study the composition and in general to find the visual relationship between the images in question.It seems, Because the subject of both the miniatures is illustrated with a common meaning and court, The painter has made great efforts to tell the story and show the greatness of the kingdom. Examination of the miniatures shows the main structure of the images is adjusted based on the geometric relationships of the vertical invisible shapes and axes and in general, the painter in image of Fereydoun sitting on the throne has been more successful in expressing the greatness of the court , In terms of compositional structure , visualization of lines and related concepts with them. In contrast, image of Zahak sitting on the throne is more dynamic In terms of transmitting the basic idea of text to image. The approach of miniatures is humanistic rather than naturalistic and this feature is formed in connection with Ferdowsi s poems. This research has been done by descriptive-comparative method and its information has been collected by library method.