اهميت مطالعات ميانبارهاي جامد و سيال در شناسايي گوهرسنگ‌ها با تأكيد بر شناخت الماس‌هاي طبيعي از مصنوعي

The Importance of Fluid Inclusions Studies in Determination of Gems with Special View on Determination of Natural and Synthetic Diamonds

ميانبار به كليه اجسامي گفته مي‌‌شود كه در هنگام تبلور و يا پس از تبلور كاني و گوهر در درون آن محبوس مي‌‌شود. ميانبارها مي‌‌توانند به صورت جامد، مايع و يا گاز باشند. مطالعه ميانبارهاي سيال مي‌‌تواند ابزار بسيار كارآمدي براي شناخت ويژگي گوهرسنگ‌‌ها از جمله طبيعي يا مصنوعي بودن آن، دماي تشكيل گوهرسنگ و شوري سيالات بوجود آورنده‌‌ي گوهرسنگ‌‌ها باشد. از ويژگي‌‌هاي اخير مي‌‌توان براي توليد گوهرسنگ‌‌هاي مصنوعي استفاده كرد. در پاره‌‌اي از موارد حتي مي‌‌توان با مطالعه بر روي ميانبارها، محل جغرافيايي تشكيل گوهرسنگ را به دست آورد. به دليل ويژگي‌‌هاي خاص الماس توسعه ميانبارهاي سيال در داخل آن بسيار محدود و منحصر بفرد است ولي ميانبارهاي جامد در درون الماس‌‌ها كاملا گسترش داشته و مطالعه آن‌‌ها مي‌‌تواند اطلاعات كارآمدي براي شناخت الماس‌‌هاي طبيعي از مصنوعي و مكان جغرافيايي تشكيل الماس باشد. ميانبارهاي جامد نقش مهمي در شفافيت (clarity) و ارزش گذاري الماس‌‌ها دارند. مهم‌‌ترين ادخال‌‌هاي جامد در الماس‌‌هاي اوكتاهدرال ديده شده و در انواع دودكاهدرال و كوبيك كمتر ديده مي‌‌شود. در الماس‌‌هاي با منشا پريدوتيتي مقدار ميانبارهاي جامد خيلي بيشتر از الماس‌‌هاي با منشا اكلوژيتي است. مهم‌‌ترين ادخال‌‌هاي موجود در الماس‌‌هاي پريدوتيتي شامل گرافيت، پيروتيت، پنتلانديت، فورستريت، پيروپ، انستاتيت، ديوپسيدو كروميت است. مهم‌‌ترين ادخال‌‌هاي جامد الماس‌‌هاي اكلوژيتي شامل گرافيت، آلماندين، پيروپ، پيروتيت،ديوپسيد، انستاتيت، سانيدين، كوئزيت، روتيل و كروندوم است. براي شناسايي فازهاي ادخال‌‌ها مي‌‌توان از روش EPMA، XRD و Raman استفاده كرد. وجود ميانبارهاي جامد اشاره شده در بالا عليرغم كاهش شفافيت و قيمت الماس مي‌‌تواند ابزار كارآمدي براي شناخت الماس‌‌هاي طبيعي از مصنوعي باشد.

Inclusions are known as a trapping thing inside when a mineral or gem is crystallized or after that. Inclusion can be solid, liquid or gas. The study of fluid and solid inclusions can be useful method for determination of natural from synthetic gem, temperature of gem formation and the salinity of mineralized fluids. Two last features can be use for synthetic produce of gems. Sometimes, geographic location of gem formation can be determined by inclusion studies. Development of liquid inclusions in diamond is restricted because of diamond are formed in high pressure and high temperature, but there is more solid inclusions in diamond, that suitable for study. Solid inclusions have important role in clarity of diamonds. The most important solid inclusions can be seen in octahedral habit and there is less inclusions in dodecahedral and cubic habit. There are more important solid inclusions in peridotitic diamond than eclogitic diamond. The most important solid inclusions in peridotitic diamonds are: graphite, pyrotite, pantlandite, forsterite, pyrope, anstatite, diopside and chromite. The most important solid inclusions in eclogitic diamond are : graphite, almandine, pyrope, pyrotite, diopside, anstatite, sanidine, quezite, rutile and crundom.EPMA,Raman spectroscopy and XRD are most common methods for determination of solid inclusions in diamonds. Without attention to this subject that solid inclusions in diamonds can reduce clarity and value of diamonds but there are very useful for determination of natural and synthetic diamonds.