اعتقاد به عامليت الهي از ره آورد استجابت دعا و عدم تنافي آن با قوانين حاكم بر طبيعت از منظر قرآن كريم

نهاد دعا از زواياي مختلفي نيازمند تحليل است، زيرا اعتقاد به دعا از سويي نشانگر عامليت الهي در جهان هستي است و از سوي ديگر اميد بخش انسان در مواجه و دفع بلاياي ناگوار است. مهم تر آن كه استجابت و اثرگذاري دعا در فرايند نظامي رخ مي نمايد كه قانون عليت از اصول بنيادين آن به شمار مي رود.از اين رو، پذيرش دستيابي به مطلوب در فرايند دعا با ترديد هايي روبه رو شده است كه با توجه به تأثيرات عميق نهاد دعا در نظام اعتقادي، ارائه ديدگاهي منجسم و برآمده از واقعيت امري ضروري است. بدين منظور، تلاش هاي فراواني براي تحليل چگونگي استجابت دعا صورت پذيرفته است به طوري كه برخي دعا را برآمده از دخالت باري تعالي دانسته و آن را ناقض قوانين طبيعت مي دانند. در مقابل برخي تحقق يك پديده در عالم قانونمند طبيعت را به عنوان برآيندي از استجابت دعا، انكار نموده اند. بر اين اساس، هدف از اين نوشتار كه با روش تحليلي – اسنادي سامان‌يافته، بررسي چگونگي تأثير دعا در منظومه قوانين طبيعت به‌ عنوان يكي از چالش هاي زندگي مؤمنانه است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از منظر قرآن كريم استجابت دعا نه‌تنها برخلاف قوانين حاكم بر طبيعت نبوده، بلكه در راستاي قانون عليت است، منتهي بايد توجه داشت كه علت هيچ پديده‌اي منحصر به علت‌هاي شناخته‌شده آن نيست و مي توان فرايند استجابت دعا را در نظام عليّت با تأثير گذاري علل فراطبيعي تبيين نمود