اثر تركيب سطوح مختلف 2,4-D و BAP در محيط‌كشت 1/4 MS بر برخي خصوصيات كالوس‌زايي قطعات گره‌دار شاخه فرعي مياني نسترن وحشي

پژوهش حاضر در راستاي دست‌يابي به روش مناسب ريزازديادي گياه دارويي نسترن وحشي (Rosa canina L.) به‌عنوان مهم‌ترين پايه گل رز انجام پذيرفت. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با دو فاكتور BAP با غلظت هاي (صفر، 75/0، 5/1، 25/2 و سه mgL-1) و 2,4-D با غلظت هاي (صفر، 5/1، 5/2، چهار و 5/5 mgL-1) در محيط كشت MS 1/4 در چهار تكرار (هر تكرار شامل دو ريزنمونه) انجام شد. نمونه ها در اواسط فصل پاييز از قسمت مياني ساقه هاي فرعي مياني درختچه اي در مرحله ميوه دهي (قرمز پررنگ) تهيه شدند، قطعات گره دار 5/1 سانتي متري با اتانول 70 درصد به‌مدت يك دقيقه و هيپوكلريت سديم 10 درصد به‌مدت 15 دقيقه ضدعفوني و سپس آب شويي شدند. نمونه ها در اتاق رشد در دماي 23 تا 25 درجه سانتي گراد و دوره فتوپريودي 16 ساعت روشنايي و هشت ساعت تاريكي نگه داري شدند. پس از گذشت سه ماه از تاريخ كشت و بدون انجام هيچ گونه واكشتي، آزمايش متوقف گرديد. نتايج نشان داد؛ در محيط‌كشت 1/4 MS، افزايش غلظت 2,4-D موجب افزايش دو شاخص وزن تازه و خشك كالوس و افزايش غلظت BAP موجب كاهش دو شاخص مذكور مي شود. تيمار داراي 5/2 mgL-1 2,4-D به‌علاوه 75/0 mgL-1 BAP، تيمار داراي 5/5 mgL-1 2,4-D به‌علاوه 25/2 mgL-1 BAP و هم‌چنين تيمار داراي 5/5 mgL-1 2,4-D به‌علاوه 75/0 mgL-1 BAP بيشترين وزن تازه و خشك كالوس را داشتند. در ضمن، كالوس هاي به‌دست آمده داراي بافتي با سفتي متوسط (ترد)، ناصاف (گره‌دار) و به رنگ سفيد برفكي آميخته به سبز كم‌رنگ بودند، روي برخي از كالوس‌ها لكه هاي صورتي نيز مشاهده شد.