بررسي كميت و كيفيت اسانس صمغ درخت بنه (Pistacia atlantica Desf.) دو رويشگاه در استان سيستان و بلوچستان

بنه (Pistacia atlantica Desf.) از گونه هاي غالب پسته وحشي موجود در ايران مي باشد. شيرابه درخت بنه يك صمغ الئورزيني است كه از لايه خارجي پوست داخلي اين گياه ترشح مي شود و در ايران سقز ناميده مي شود. در اين پژوهش درصد و تركيبات شيميايي اسانس صمغ بنه در دو رويشگاه اصلي استان سيستان و بلوچستان (تفتان و بيرك) مورد بررسي قرار گرفت. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه كلونجر و به روش تقطير با آب انجام گرديد و براي شناسايي و اندازه گيري اجزاي اسانس، از دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC) و كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) استفاده شد. نتايج نشان داد ميزان اسانس نمونه صمغ رويشگاه بيرك 5/4 درصد بيشتر از رويشگاه تفتان بود و همچنين تجزيه اسانس نشان داد كه عمده ترين تركيب در اسانس نمونه صمغ هر دو رويشگاه α-pinene (رويشگاه تفتان با 3/66 درصد و رويشگاه بيرك با 6/82 درصد) مي باشد. نتايج پژوهش هاي مختلف نيز گوياي اين واقعيت است كه ژنوتيپ و اقليم منطقه اي كه گياه در آن رشد مي كند، بر نوع و ميزان تركيبات شيميايي آن تاثير مي-گذارد. از اين نتايج مي توان نتيجه گرفت كه صمغ درختان رويشگاه بيرك داراي پتانسيل بالايي جهت فرآوري بوده و جهت حفظ و بهره برداري پايدار از آنان، برنامه ريزي هاي لازم بايد انجام پذيرد.