رهيافت اسلامي به عدالت جنايي: در جست و جوي يك مدل عدالت جنايي اسلام نگر

«عدالتِ جنايي» قلمرويي مطالعاتي در پهنۀ علوم جناييِ معاصر است كه عصارۀ آن از قانونمندي يا قانون‌روايي و اجراي قانون تشكيل مي‌شود. از نظرِ موضوع و محتوا، عدالتِ جنايي و سياستِ جنايي را مي‌توان ترجمانِ يك مفهوم با دو اصطلاح از دو خاستگاهِ گفتماني‌ـ‌مفهوميِ مختلف تعريف كرد كه در بعضي از مرجع‌ها، «سياست عدالتِ جنايي» نيز خوانده شده است. اين مقاله، با پاي‌بندي به مفهوم ترجمانيِ عدالت جنايي و سياستِ جنايي، و مفروض گرفتنِ سياست جنايي در بطن عدالتِ جنايي، مدل‌هاي مترتب بر مفهومِ اخير، را از رهيافتي كه در اين‌جا رهيافتِ اسلامي به عدالتِ جنايي ناميده مي‌شود، بررسي مي‌كند. در پرتو رهيافتِ اسلامي به عدالتِ جنايي، مسألۀ مقاله، در جست‌وجوي يك مدلِ عدالت جناييِ اسلام‌نگر است. منظور از رهيافتِ اسلامي به عدالتِ جنايي، بازتعريفِ عدالت جنايي با معيارِ آموزه‌هاي اسلامي ست؛ يعني قانونمندي يا قانون‌روايي و اجراي قانون با معيارِ آموزه‌هاي اسلامي. هم‌چنين، منظور از مدل عدالت جناييِ اسلام‌نگر، الگويي ست كه با داشتنِ ويژگي‌هاي مدل‌هاي معاصرِ عدالت جنايي، رويكردِ اسلامي را به‌منزلۀ معيارِ خود برمي‌گيرد. مدل عدالت جناييِ اسلام‌نگر در پرتو الگوي شش‌گانۀ عدالت جنايي، زنجيره‌اي از مدل‌ها را دربرمي‌گيرد كه مي‌توان آن‌ها را از مدل كنترل جرم، فرايند قانوني، اصلاح و بازپروري، تا مدل برابري‌خواه و عدالت ترميمي دسته‌بندي كرد.