فرآورده‌هاي زيستي دام، طيور و آبزيان: از آزمايشگاه تا سلول

Livestock, poultry and aquatic biological products: from lab to cell

توليد اقتصادي و كيفي دام، طيور و آبزيان از اولويت‌هاي حوزه صنايع مرتبط با دامپروري و آبزي پروري است. استفاده از افزودني‌هاي مختلف از قبيل پروبيوتيك‌ها، پري‌بيوتيك‌ها، سين‌بيوتيك‌ها، آنزيم‌ها، توكسين بايندرها، اسيدهاي آمينه، اسيدي فايرها، ويتامين‌ها، آنتي اكسيدانت‌ها و ... بمنظور افزايش بهره‌وري، بهبود شاخص‌هاي عملكردي و كاهش مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها، اهميت بسياري دارد. بازار جهاني اين افزودني‌ها حدود 42 ميليارد دلار است و پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2030 به حدود 60 ميليارد دلار برسد. سهم ايران بايد حداقل بين 1 تا 3 درصد بازار جهاني باشد (6/0 تا 8/1 ميليارد دلار) كه در حال حاضر بسيار كمتر از اين ميزان است. تا يك دهه گذشته قسمت اعظم اين افزودني‌ها از طريق واردات تأمين شده است، با ورود شركت‌هاي دانش بنيان به اين حوزه، برخي از اين فراورده‌ها بالاخص پروبيوتيك‌ها و پري‌بيوتيك‌ها و توكسين بايندرها در داخل كشور توليد مي‌شوند، هرچند بايد توجه نمود كه مصرف برخي فراورده‌ها، نياز به ترويج و فرهنگ سازي براي دامداران و آبزي‌پروران دارد براي مثال نياز كشور به پروبيوتيك‌هاي دام، طيور و آبزيان حدود 10-7 هزار تن است كه در حال حاضر، توليد داخل كمتر از 3000 تن است اما فناوري توليد آنزيم‌هاي صنعتي، ويتامين‌ها، آنتي‌بيوتيك‌ها و اسيدهاي آمينه در كشور بطور كامل بومي‌سازي نشده و در برخي موارد به شكل وارداتي تأمين مي‌شوند. در اين مقاله تلاش خواهد شد تا پيشرفت‌ها و دستاوردهاي كشور در زمينه توليد داخلي افزودني‌هاي زيستي خوراك دام ارائه شود و چالش‌هاي موجود از قبيل چالش‌هاي فناورانه و چالش‌هاي مديريتي و اقتصادي در اين حوزه بحث خواهد شد.

The importance of using various additives in livestock, poultry, and aquatic animal production cannot be understated. Application of different feed additives such as probiotics, prebiotics, synbiotics, enzymes, toxin binders, amino acids, acidifiers, vitamins, antioxidants, etc., is very important to increase productivity, improve performance indicators and reduce the consumption of antibiotics. The global market for feed additives is about 42 billion USD and is expected to reach 60 billion USD by 2030. Iran s share should be at least 1 to 3 percent of the global market (0.6 to 1.8 billion USD), which is currently much less than this amount. Until the last decade, the majority of these additives were supplied through imports, however, by development of knowledge-based companies into this field, some of these products, especially probiotics and prebiotics and toxin binders, are currently produced inside the country. Although some additives are now produced locally, challenges remain in achieving self-sufficiency, particularly in the production of enzymes, vitamins, and amino acids. The country s need for livestock, poultry and aquatic probiotics is about 7-10 thousand tons, currently domestic production is less than 3000 tons, but the production technology of industrial enzymes, vitamins, antibiotics and amino acids in the country are not completely localized and, in some cases, they are supplied in the form of imports. This article explores Iran s progress in domestic production of biological feed additives and discusses the challenges faced in this sector, including technological, managerial inefficiencies, and economic obstacles.