تبيين ادبّيت تاريخ بيهقي بر مبناي كاركرد هنرسازه‌ها با تكيه بر آراي صورتگرايان روس

فرم به عنوان تنها موضوع پژوهش ادبي از نگاه صورتگرايان روس، هم حاصل همكاري متقابل اجزاي متن است، اجزايي كه به تعبير مؤلف انوارالربيع، خودبه‌خود و بدون تكلّف به متن راه يافته‌ و موجبات انسجام را فراهم ساخته‌اند و هم اصلي‌ترين مؤلّفۀ متن ادبي و وجه مميزۀ آن از ديگر متون به شمار مي‌رود. بر‌اين‌اساس مي‌توان تاريخ بيهقي را فارغ از اين‌كه متني تاريخي است، اثري ادبي دانست كه ويژگي‌هاي خاصِ برشمرده از سوي صورتگرايان روس را داراست. از جملۀ ارزش‌هاي اين اثر مي‌توان به وجه جمال‌شناسيك و ادبيّت آن اشاره كرد كه با بهره‌گيري بيهقي از ظرفيت‌هاي زبان در ساحات مختلف صرفي و نحوي و آگاهي او از قابليت‌هاي واژه‌ها در دو محور جانشيني و همنشيني در كنار شناخت او از كاركردهاي حذف و تكرار كه خود زمينه‌ساز ايجاز و اطناب‌هاي هنري شده‌اند، شكل گرفته است. تمهيدات زباني يادشده در اين اثر، مصاديق هنرسازه‌هايي هستند كه به استناد آراي صورتگرايان روس منجر به ادبيّت متن شده و گستره‌اي از استعاره و كنايه تا تكرار و حذف بلاغي و تغيير هنري اركان جمله و تركيبات وصفي مقلوب را شامل مي‌شود.