بررسي تطبيقي حبسيات ناصرخسرو قبادياني و ابوفراس حمداني

حبسيه گونه‌اي ادبي در قالب شعر و به‌ندرت نثر، متضمن بيان حال و خاطرات و گزارش شاعر يا نويسنده از زندان است كه معمولاً با شكايت و آرزوي رهايي همراه است اين گونه ي شعري، بيان و شرح ناله هاي دردآلود و فريادهاي تضرّع آميز جان هاي فرهيخته اي است كه به دلايل مختلف نظامي، سياسي، اجتماعي و اعتقادي از يار و ديار خود،جدا شده اند و از ابتدايي ترين حقوق انساني خويش، محروم گشته اند. به همين سبب، سرچشمه اين نوع ادب را بايد در احساسات راستين بشري جستجو كرد اين ويژگي، نه تنها به ادبيات زندان، جذابيتي خاص بخشيده است،بلكه آن را فراتر از زمان و مكان، در قلب ادبيات زنده و ارزشمند انساني، قرار داده است . در ادب فارسي شاعراني همچون ناصر خسرو قبادياني و مسعود سعد ، خاقاني و ... در اين عرصه قلم زده اند. از اين ميان ناصر خسرو اگر چه در حبس بدان معنا شناخته شده نبوده است؛ امّا بنا بر توصيفات خود، يمگان را محبسي مي انگاشته كه سال هاي زيادي از عمر وي را بر باد فنا داده است. لذا به آن دسته از اشعار ناصر خسرو كه در فضا و محيطي به نام يمگان سروده شده است «يمگان نامه» اطلاق مي گردد. در ادبيات عرب، نيز از ميان شاعراني كه، در اين فنّ ادبي، هنرنمايي كرده اند، مي توان از ابوفراس حمداني و اثر معروفش به نام «روميات » ياد نمود .در اين پژوهش با نگاهي به دو اثر ياد شده از شاعران مذكور و وجوه اشتراك و افتراق ميان اين آثار و سبك شاعري آنان را مورد بررسي قرار خواهيم داد.