تيپولوژي مناسبات كاركردي-فضاييِ دولت، بازار و جامعه در سيستم هاي كلانشهري چندسطحي

Typology of Spatial-Functional Relations between the State, Market and Society in Multi-Level Metropolitan Systems

پژوهش حاضر تيپولوژي مناسبات و همبستگي هاي كاركردي-فضايي نيروهاي فعال (دولت، بازار و جامعه مدني) در سيستم مناطق كلانشهري را با محوريت مفهوم فراحكمروايي چندسطحي تبيين مي كند. اين تيپولوژي كه بر اساس ساختار منافع حاصل از الگوهاي رقابت و همكاري نيروهاي اجتماعي در فرايند تأمين و توليد كالاهاي موردنياز جامعه كلانشهري تنظيم شده است، به نهادهاي فراحكمروايي كلانشهري كمك مي كند فرايند گفتگو و تفكر انتقادي را ميان بازيگران كليدي و در مواجهه با مسائل منطقه كلانشهري به نحو كارآمدتري راهبري و تسهيل كنند، زيرا تسهيل فرايندهاي گفتگو تابع شناسايي و تحليل ساختار منافع بازيگران مشاركت كننده در گفتگو است. براساس اين تيپولوژي، مناسبات كاركردي-فضايي نيروهاي فعال در يك منطقه براساس چهار الگوي زير قابل تبيين هستند: 1) الگوي همكاري ارگانيك؛ 2) الگوي همكاري اتميك؛ 3) الگوي رقابت همكارانه؛ 4) الگوي رقابت خصمانه و تخريب گر. الگوي همكاري ارگانيك به نوعي از مناسبات كاركردي-فضايي ميان بازيگران اجتماعي گفته مي شود كه دو يا چند موسسه اقتصادي يا قلمرو سياسي در فرايند توليد يك كالاي واحد با يكديگر مشاركت مستقيم داشته باشند و هر يك از آن ها بخشي از اين فرايند را مستقيماً به عهده داشته باشد. در الگوي همكاري اتميك دو يا چند بازيگر منابع خود را در فرايند توليد و تأمين يك كالاي واحد به اشتراك مي گذارند ولي هر يك از آن ها به صورت مستقل از ديگري، اقدام به توليد بخشي از آن كالاي واحد را مي كنند كه به دو يا چند بخش مشابه تقسيم شده است. در الگوي رقابت همكارانه دو بازيگر تصميم به همكاري در زمينه اشتراك منابع توليد مي كنند، اما برخلاف الگوي همكاري اتميك، عامل رقابت شالوده اصلي تنظيم تعاملات ميان بازيگران همكار در اين الگو است. الگوي رقابت خصمانه هنگامي شكل مي گيرد كه فعاليت يك بازيگر در زمينه توليد يك كالا به زيان بازيگران ديگري كه همان كالا را توليد مي كنند، جهت گيري مي كند.

The present article explains the typology of spatial-functional relations between social forces (the State, market, and civil society) in the system of metropolitan regions with regard to the concept of multi-level meta-governance. This typology is based on the benefit structure resulting from the competition and cooperation patterns between social forces (players) in providing and producing public/private goods in metropolitan regions. Since the dialogue is a function of social forces benefit structure, It helps metropolitan meta-governance institutions to facilitate conversation and critical thinking among the players. According to this typology, the spatial-functional relations between the key players in a region can be classified into four patterns, including 1) organic cooperation; 2) atomic cooperation; 3) coopetition; 4) antagonistic competition. Organic cooperation is a type of spatial-functional relationship between social players, where two or more economic institutions or political-administrative territories are directly involved in the production of a single goods, and each player is a part of the same process. In atomic cooperation, two or more players share production resources such as knowledge and labor in producing and providing a single goods, but each one produces the same goods divided into two or more same parts independently. In contrast, in the coopetition pattern, two players share production resources, but unlike the atomic cooperation, the interactions between players in this model are based on the competition. The antagonistic competition can be dominant where the function of a player is against the benefit of other players who produce the same goods.