قلمروسازي‌هاي جديد در فضاهاي دريايي؛ مورد: جزاير مصنوعي

قلمروسازي يكي از مفاهيم مهم در علم جغرافياي سياسي و ژئوپليتيك و به معناي فرآيند گسترش و تثبيت قلمرو حاكميتي يك بازيگر سياسي رسمي در محيط‌هاي خشكي يا آبي و دريايي است. قلمروسازي دريايي نيز مجموعه اقداماتي است كه براي تعيين، گسترش و تثبيت مرزها و قلمرو حاكميتي در دريا انجام مي‌شود. يكي از قلمروسازي‌هاي جديد در فضاهاي دريايي، ساخت جزاير مصنوعي است كه در سال‌هاي گذشته بنا به دلايل و اهداف مختلف در برخي از كشورها اجرايي شده‌اند يا در حال پيگيري براي ساخت هستند. اين پژوهش از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف، ﺑﻨﯿﺎدي و از ﺣﯿﺚ ﻣﺎﻫﯿﺖ و روش، توصيفي - تحليلي است كه با استفاده از منابع ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‌اي به انجام رسيده است. در اين پژوهش ساخت جزاير مصنوعي براساس مواد كنوانسيون 1982 حقوق بين‌الملل درياها بررسي شده و در ادامه ساخت جزاير مصنوعي از سوي امارات متحده عربي در آبهاي خليج فارس، تبديل صخره‌هاي طبيعي به جزاير از سوي چين در محدوده جزاير اسپراتلي در آبهاي درياي چين و ساخت صخره مصنوعي از سوي انگليس در آبهاي جبل الطارق مورد تشريح و مهمترين بازتاب‌هاي اين اقدامات مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه هر چند موادي از كنوانسيون 1982 حقوق بين‌الملل درياها به موضوع ساخت جزاير مصنوعي اشاره دارد اما خلاءهاي قانوني در اين زمينه سبب شده است تا تلاش برخي كشورها براي ايجاد اين نوع از جزاير به دليل پيامدهايي كه دارد، با اعتراض كشورهاي هم‌مرز و همسايه مواجه شود و منشاء منازعات ژئوپليتيكي ميان اين كشورها باشد.