نقش بهسازي و بازآفريني شهري در منزلگاه هاي غير رسمي (نمونه موردي كلان شهر مشهد)

The role of urban improvement and regeneration in informal settlements (a case study of Mashhad metropolis)

گسترش سكونتگا ه هاي غيررسمي و فقير در اطراف شهرها و به‌ويژه كلان‌شهرها، منجر به قطب بندي اقتصادي و اجتماعي در مناطق شهري و بروز نابرابري در دسترسي به امكانات و خدمات شهري شده است. قطب‌بندي‌هاي اقتصادي و عدم دسترسي به امكانات عمومي يكي از وجوه بارز بي‌عدالتي و افزايش نابرابري‌ها در شهرهاست. اين تحقيق از نوع كيفي و روش تحقيق از نوع توصيفي، جامعه آماري، ساكنين سكونتگاه غيررسمي كلانشهر مشهد مي‌باشد.گردآوري داده‌ها به روش كتابخانه‌اي و برداشت‌هاي ميداني، تجزيه‌وتحليل داده‌ها از آمار استنباطي و آزمون‌هايي نظير (همبستگي پيرسون و فريدمن) براي بررسي نقش بازآفريني شهري در جهت ارتقاء عدالت اجتماعي در سكونتگاه‌هاي غيررسمي بهره‌گيري شده است. همچنين با استفاده از مدل برنامه‌ريزي استراتژيك SWTO عوامل دروني (قوت و ضعف) عوامل بيروني (فرصت و تهديد) از طريق مطالعات اسنادي و مدارك موجود و با استفاده از نظرات كارشناسان در قالب پرسشنامه جمع‌آوري و تحليل‌شده است. نتايج پژوهش موجود نشان مي‌دهد، مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر بازآفريني شهري در سكونتگاه هاي غير رسمي مشهد ازلحاظ بعد كالبدي و عملكردي، تمايل ساكنين به بهبود شرايط كالبدي، بهسازي محدوده، برقراري امنيت، ايجاد فضاهايي براي برنامه‌هاي فرهنگي و فعاليت‌هاي داوطلبانه، دستيابي به استقلال و خودكفايي مي‌باشد. مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر ارتقاء عدالت اجتماعي مؤلفه‌هاي (انصاف، برابري، تنوع فعاليت و وجود پاتوق‌هاي اجتماعي) مي‌باشد.

The expansion of informal and poor settlements around cities and especially metropolises has led to economic and social polarization in urban areas and inequality in access to urban facilities and services. Economic polarizations and lack of access to public facilities are one of the obvious aspects of injustice and increasing inequalities in cities. This research is of a qualitative type and the research method is of a descriptive type, the statistical population is the residents of the informal settlement of Mashhad metropolis. Data collection by library method and field observations, data analysis from inferential statistics and tests such as (Pearson and Friedman correlation) to investigate the role of urban regeneration. It has been used to promote social justice in informal settlements. Also, using the SWTO strategic planning model, internal factors (strengths and weaknesses) and external factors (opportunities and threats) have been collected and analyzed through documentary studies and available documents and using experts opinions in the form of a questionnaire. The results of the existing research show that the most important factors affecting urban regeneration in Mashhad s informal settlements in terms of physical and functional aspects are the residents desire to improve physical conditions, improve the area, establish security, create spaces for cultural programs and voluntary activities, achieve independence and It is self-sufficiency. The most important components affecting the promotion of social justice are the components (fairness, equality, variety of activities and the existence of social hangouts).