اثر تسهيل دسترسي و فعاليت گردشگران بر پوشش گياهي جنوب غربي گرمسار

مقدمه: گردشگري نقش مهمي در ترغيب سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها، ايجاد درآمد براي دولت و اشتغال‌زايي مستقيم و غيرمستقيم در سراسر دنيا داشته است. اگرچه گسترش اين صنعت موجب رونق اقتصادي است اما فرايند توسعه گردشگري به‌ويژه در مناطق بياباني بايد مبتني بر اصول علمي و بر اساس توان و ظرفيت هر منطقه باشد تا آثار مخرب بر محيط‌زيست و منابع طبيعي اجتناب شود. داده و روش: در اين تحقيق ابتدا محدوده موردمطالعه در امتدادِ بزرگراه گرمسار – قم تعيين شد و سپس تيپ بندي اوليه گياهان در آن صورت گرفت. گونه‌هاي غالب بر اساس درصد پوشش تعيين شدند. در هر تيپ با ترانسكت هاي 1000 متري عمود بر جاده، درختچه و بوته‌اي‌ها ازنظر سلامت و آسيب‌ديدگي طبيعي و غيرطبيعي ارزيابي شدند و نهايتاً داده‌هاي به‌دست‌آمده به شكل آماري ارائه شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد در اثر فعاليت گردشگران و دسترسي به منطقه تقريباً همه گياهان از اثرات آفرود آسيب‌ديده‌اند و اين نوع آسيب 21 درصد از كل علل آسيب‌ديدگي را به خود اختصاص داده است و پس‌ازآن چراي دام و مصرف سوخت قرار دارند. گياه اشنان با 32 درصد آسيب‌ديدگي بيشترين آسيب را از رفت‌وآمد خودروها ديده است درحالي‌كه گياه تنها گياه آسيب‌ديده از منظر استفاده سوختي محسوب مي‌شود. نتيجه‌گيري: توسعه راه‌ها موجب توسعه گردشگري در نواحي بياباني ايران شده است كه به علت نبود برنامه‌ريزي صحيح و عدم آموزش گردشگران، مجموعه پوشش گياهي در معرض تهديد قرار مي‌گيرد. با توجه به اهميت گياهان در حفاظت از خاك و جلوگيري از فرسايش و طوفان‌هاي گردوغبار لازم است كه گردشگري طبق اصول استاندارد در بيابان صورت گيرد.

Introduction: Tourism has played an important role in encouraging investment in infrastructure, generating income for the government, and creating direct and indirect employment all over the world. Although the expansion of this industry causes economic prosperity, the process of tourism development, especially in desert areas, should be based on scientific principles and based on the power and capacity of each region in order to avoid harmful effects on the environment and natural resources. Data and method: In this research, first, the study area was determined along the Garmsar-Qom highway, and then the plant types and dominant species were determined based on the percentage of coverage. In each type, with transects of 1000 meters perpendicular to the road, shrubs and bushes were evaluated from the aspect of health and natural and unnatural damage, and finally the obtained data were presented in statistical form. Results: The results showed that due to the activities of tourists and access to the area, almost all plants were damaged by the effects of off-road, and this type of damage accounted for 21% of the total causes of damage, followed by animal grazing and fuel consumption. With 32% damage, Seidlitzia rosmarinus has suffered the most damage from the traffic of cars, while Haloxylon ammodendron is considered the only damaged plant from the point of view of fuel use. Conclusion: The development of roads has led to the development of tourism in the desert areas of Iran, which is under threat due to the lack of proper planning and lack of training for tourists. Due to the ability of plants to protect the soil and prevent erosion and dust storms, it is necessary that tourism be carried out in the desert according to standard principles.