ارزيابي تاثير گراديان ارتفاعي مناطق مازندران بر مورفولوژي گياه Peganum harmala L

Evaluation of the effect of altitude gradient in Mazandaran regions on the morphology of Peganum harmala L

اسفند يا اسپند با نام علمي Peganum Harmalaگياهي پايا و بدون كرك از خانواده Zygophyllaceaeو از تيره Peganum، يك گياه گلدار وحشي است. در اين تحقيق، تنوع گياه Peganum harmalaدر ارتفاعات مختلف گدوك و چهاردانگه و خطيركوه از استان مازندران با 9 ارتفاع،براساس صفات رويشي و ريشه و ميوه كپسولي و نسبت آنها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد بوته هاي مناطق مختلف از تنوع بالايي برخوردار بودند. عملكرد ميوهو وزن كپسول هاي دانه دار با حداكثر ضريب تنوع را داشتند. نتايج همبستگي نشان داد كه وزن تر رويشي با درصد ماده خشك رويشي همبستگي منفي و با وزن تر ريشه همبستگي مثبت دارد و مساحت كانوپي با درصد دانه كپسول ها همبستگي منفي در سطح احتمال 95% دارد. وزن بذرها با قطر كپسول و وزن كپسول دانه دار و تعداد بذرها با قطر كپسول و وزن بذرو همبستگي مثبت در سطح احتمال 99% دارد. تجزيه به عاملها در 5 مؤلفه اصلي صفات معني دار شد كه مجموعاً حدود 69/91 درصد از واريانس كل را توجيه نمود. سه مؤلفه اول بيشتر صفات ميوه گياه را دربرگرفت. گراف مؤلفه اول - دوم و اول - سوم نشان داد كه گياه P.harmalaدر ارتفاع 2100 مترگدوك مؤلفه هاي اول خصوصا طبق نتايج توصيفي، درصد بذر در كپسول ها و تعداد كپسول در هر بوته، ماكزيمم بوده؛ درحاليكه در ارتفاع 700 متر خطيركوه وزن تر و خشك بوته و ريشه و درصد ماده خشك ماكزيمم ارزيابي شد. بنابراين در ارتفاع 2100 با كمترين ميزان رويشي، تعداد و درصد دانه در كپسولها قابل توجه مي باشد.

Esfand, scientifically named Peganum Harmala, is a perennial, hairless plant in the Zygophyllaceae family and a wild flowering plant in the genus Peganum. In this study, the diversity of Peganum harmala plant in different heights of Gaduk, Chahardangeh and Khatirkuh of Mazandaran province with 9 heights, based on vegetative traits, roots and capsular fruits and their ratio were studied. The results showed that the plants of different regions had a high diversity. The number of capsules per plant and the weight of granular capsules had the maximum coefficient of variation. Correlation results showed that vegetative fresh weight was negatively correlated with vegetative dry matter percentage and positively correlated with root fresh weight and canopy area was negatively correlated with capsule seed percentage at 95% probability level. Seed weight with capsule diameter and grain weight capsule and number of seeds with capsule diameter and seed weight and positive correlation at 99% probability level. Factor analysis was significant in the 5 main components of the traits, which together justified about 91.69% of the total variance. The first three components covered most of the plant fruit traits. The graph of the first-second and first-third components showed that P.harmala plant at 2100 m altitude of the first components, especially according to the descriptive results, the percentage of seeds in capsules and the number of capsules per plant was maximum; While at an altitude of 700 m, the fresh and dry weight of plants and roots and the percentage of dry matter were evaluated as maximum. Therefore, at an altitude of 2100 with the lowest growth rate, the number and percentage of seeds in the capsules is significant.