تحليل و بررسي فرقه ذهبيه

طريقه ‌ذهبيه كه وجه نام‌گذاري و مؤسس آن در هاله‌اي از ابهام و محل اختلاف است، به‌عنوان فرقه‌اي از فرقه‌‌هاي صوفيۀ مُتشيّع، از دير‌باز در ايران حضور و فعاليت داشته و به اعتقاد و اذعان برخي، از فرقۀ سُنّي‌منهجِ «همدانيه» منشأ گرفته و منشعب شده و معروف كرخي - از مشايخ صوفيه در سده‌هاي نخستين ظهور اسلام - اولين قطب اين فرقه بوده است‌‌‌‌‌‌‌‌. ‌ذهبيه، ‌تصوف را زاييدۀ آموزه‌هاي اسلامي و قرآني و پرورش‌يافته در دامانِ ذوق ايراني مي‌انگارند و ضمن آن‌كه ريشه و خاستگاه اين فرقه را به صدر اسلام برمي‌گردانند، به‌زعم خود - در زهد‌ورزي و ترك تمتعات دنيوي و سلوك سبيلِ كمال معنوي - مرام و مسلك امام علي(عليه السلام) را مي‌پويند و هم ازاين‌رو، خود را به آن حضرت مُنتسب ساخته‌اند‌‌‌‌‌‌‌‌. در اين مقاله پس از اشاره به خاستگاه و پيشينۀ ‌ذهبيه و معنا و مبناي ‌تصوف از ديدگاه آن‌ها و با بررسي و بازخواني برخي ادعاها و انگاره‌هاي ‌ذهبيه (همچون اعتقاد به خوانشي خاص از وحدتِ وجود، باور به بي‌نيازي از شريعت، اعتقاد به ولايت اقطاب و اهتمام به برگزاري برخي مناسكِ آييني و خانقاهي همچون رقص، سماع و...) ضمن آشكار و عيان‌ساختن نقاط ضعف‌ و تهافت در سياق باورها و آموزه‌هاي غاليانۀ ‌ذهبيه، به بررسي و نقد اهم اعتقادات و آموزه‌هاي اين فرقه، پرداخته شده است‌‌‌‌‌‌‌‌. شايان ذكر است كه باور به برخي انگاره‌هاي خطا، التزام به برخي آموزه‌ها و اهتمام به انجام آيين‌هاي ابداعي و اَعمال خانقاهي از نشانه‌هاي‌ گرايش به‌ انحراف و انحطاط و نُمايندۀ ناسازگاري اصول و عقايد اين فرقه با جوهرۀ آموزه‌هاي اصيل و بي‌بديل شيعي است‌‌‌‌.