مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر محلول‌پاشي متانول بر رشد و عملكرد گندم دوروم در شرايط كم‌آبي آخر فصل

چكيده فارسي :

خشكسالي مهم‌ترين چالش پيش روي انسان در توليد محصولات كشاورزي است. اين امر باعث شده تا در سال‌هاي اخير مقدار قابل توجهي از توليدات زراعي كشور كاهش يابد. متانول ماده‌اي است كه باعث افزايش غلظت دي‏اكسيدكربن در داخل گياه و بالا بردن راندمان فتوسنتزي گياه مي‏شود. اين ماده مي‏تواند بخشي از تلفات كربن تثبيت شده توسط فتوسنتز را جبران و از اين طريق فتوسنتز خالص در واحد سطح و درنتيجه توليد ماده خشك در گياهان را افزايش دهد. گندم دوروم (Triticum durum L.) يكي از محصولات استراتژيك كشور بوده كه در توليد آرد ماكاروني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين بررسي به منظور مطالعه تأثير متانول بر ويژگي‌هاي گندم دوروم در شرايط كم‌آبياري آخر فصل، آزمايشي در سال زراعي 94-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان به صورت اسپليت‏پلات در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با 4 تكرار انجام شد. در اين آزمايش دو فاكتور آبياري با 2 سطح نرمال و تنش خشكي آخر فصل رشد (كم‌آبياري) در كرت‏هاي اصلي و محلول‏پاشي غلظت‏هاي مختلف متانول با 5 سطح صفر (تيمار شاهد بدون مصرف متانول)، 7، 14، 21و 28 درصد حجمي متانول به صورت تصادفي در كرت‏هاي فرعي قرار گرفتند. تنش كم‏آبياري هم‌زمان با شروع مرحله گلدهي با قطع آبياري اعمال شد. با اعمال تنش خشكي در ابتداي شروع مرحله گلدهي، اولين محلول‏پاشي متانول انجام و با فاصله زماني هر 10 روز، دو بار ديگر در كرت‏هاي آزمايشي اين محلول‌پاشي انجام شد. نتايج نشان داد كه با افزايش غلظت متانول شاخص‌هاي اندازه‌گيري شده در شرايط كم‌آبياري بهبود يافت. به‌طوري‌كه با مصرف 28 درصد حجمي متانول، عملكرد محصول از 1748/88 كيلوگرم در هكتار در شاهد به 3879/57 كيلوگرم در هكتار رسيد. به‌طور كلي استفاده از متانول در شرايط كم‌آبياري آخر فصل، بهبود صفات و عملكرد را در گندم دوروم به دنبال خواهد داشت.