بررسي عوامل موثر در مشاركت طرح‌هاي آبخيزداري روستايي شهرستان قوچان

Investigating effective factors in the participation of rural watershed projects in Qochan city

هدف از پژوهش حاضر ارزيابي مقايسه­ اي عوامل موثر بر مشاركت مردم در حوضه عمارت از ديدگاه آبخيزنشينان و كارشناسان است. در اين تحقيق عوامل موثر بر عدم مشاركت مردم در طرح­هاي آبخيزداري در قالب چهار شاخص اقتصادي، اجتماعي، آموزش و ترويج و طراحي- اجرا و 14 زير شاخص طبقه­ بندي شدند. در ادامه با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي و نيز آزمون فريدمن، شاخص‌ها و زيرشاخص ­ها اولويت‌بندي شد. نتايج نشان داد كه در حوضه عمارت از منظر خبرگان و بهره ­برداران، شاخص‌ اقتصادي نقش بيشتري را در عدم مشاركت مردم نسبت به ساير شاخص‌ها دارد. نتايج رتبه‌بندي زيرشاخص ­ها از منظر جوامع محلي و كارشناسان نشان داد زيرشاخص ­هاي‌ ناديده گرفتن منافع مردم به ­عنوان انگيزه اقتصادي مستقيم و عدم آموزش ساكنان حوضه در خصوص طرح‌ها بيش­ترين اهميت در عدم مشاركت مردم را دارند. با اين حال بيش­ترين اختلاف ميزان اهميت عوامل از منظر دو گروه كارشناسان و جوامع محلي، مربوط به زيرشاخص­ هاي­ ناديده گرفتن منافع مردم به ­عنوان انگيزه اقتصادي مستقيم و عدم مشورت با جوامع محلي (شوراي روستا) در نيازسنجي پروژه مشخص گرديد. نتيجه كلي اينكه اجراي پروژه­ هاي چندمنظوره و درنظرداشتن منافع آبخيزنشينان و نظرسنجي از جوامع محلي، به همراه آموزش بهره‌برداران مي‌تواند زمينه‌ساز جلب مشاركت فعال مردم در پروژه‌هاي آبخيزداري حوضه گردد.