ايمني پپتيدهاي دارويي و جايگاه آن‏ها بين نسل جديد داروها

مقدمه و هدف: پپتيد هاي ضد ميكروبي (AMP) از اجزاي اصلي سيستم ايمني هستند و نقش مهمي در سيستم دفاعي پستانداران، حشرات، گياهان و ساير انواع ارگانيسم‏ها دارند. اين تركيبات خواص بيولوژيك وسيعي دارند كه شامل خواص ضد ميكروبي، ضد قارچي، تنظيمي و هورموني، ضد زخم و ضد ويروسي هستند. ظهور بيماري هاي جديد مانند آنچه كه در مورد Covid-19 با آن روبرو بوديم و موجب بروز خطر در جوامع امروزي هستند، لزوم تحقيق و به كارگيري داروهاي جديد را مطرح مي‏كند. از طرف ديگر، مقاومت اغلب ميكروب ها به داروها نيز نياز به طراحي تركيبات جديد با خواص ضد باكتريايي را مطرح مي‏كند. روش كار: مطالعات مختلف نشان داد كه اثرات ضد ويروسي AMPها بويژه بر روي ويروس HIV و اثرات درماني مثبت و موثر آن‏ها بر روي مهار رشد سلول‏هاي سرطاني، باكتري‏ها، ويروس‏ها و نيز برخي از انگل‏ها اثبات شده است. دفنسين‏هاي انساني موجود در نوتروفيل‏ها، پپتيدهاي موجود در ترشحات پوستي دوزيستان، و پپتيدهاي گياهي كه عمدتآ خواص ضد قارچي و ضد ويروسي دارند، مهمترين تركيبات پپتيدي هستند كه اثرات بيولوژيكي آن‏ها بخوبي مطالعه شده است. يافته ها: در همولنف حشرات و بي مهره‏گان، پپتيدي بنام سكروپين وجود دارد كه در پاسخ به ايجاد زخم‏ها و عفونت‏هاي ميكروبي در اين جانوران توليد مي‏شود. در بين خارتن‏هاي دريايي نيز يك سازوكار دفاعي وابسته به پپتيد (استرونگيلوسين) وجود دارد كه اين جانوران را در مقابل عفونت‏هاي ميكروبي مقاوم مي‏كند. پپتيدهاي ضد ميكروبي ديگري مانند درماسپتين بر ضد ويروس هرپس نيز موثر است كه باعث افزايش كارآمدي آن در جلوگيري ازHIV نيز مي شود چون هرپس باعث افزايش احتمال انتقال عفونت HIV مي شود. نتيجه گيري: يكي از مهم‏ترين مزاياي پپتيد ها به عنوان دارو اين است كه معمولا چنين داروهايي عوارض جانبي نداشته و به علت داشتن دوز درماني پايين، مشكلاتي را براي بيمار به وجود نمي‏آورند. ولي بايد اين نكته را مورد توجه قرار داد كه استفاده از پپتيد ها به عنوان دارو مستلزم ايجاد تغييراتي در اين تركيبات است تا از خواص دارويي مناسب مانند پايداري متابوليكي، تمايل بالا و اختصاصي بودن براي يك آنزيم يا گيرنده بخصوص برخوردار شوند. به همين منظور پپتيدهاي ضدميكروبي اغلب بصورت متصل به داروها و يا تركيبات ديگر در بازارهاي دارويي يافت مي شود. داروهايcyclosporine (Neoral) و desmopressin (Minirin) از مهم‏ترين و شناخته شده‏ترين داروهاي پپتيدي هستند.