سميت فتالاتها: تركيباتي با كاربرد داروئي و غذائي و چندين ارگان هدف

مقدمه و هدف: فتالات ها به عنوان پلاستي سايزر در انواع مختلف تجهيزات پزشكي، مواد آرايشي و بهداشتي، صنايع غذايي و دارويي مورد استفاده گسترده اي دارند. مستندات علمي زيادي بيانگر اثرات نامطلوب اين تركيبات به عنوان مختل كننده سيستم آندوكرين وجود دارد. در مطالعات حاضر مسموميت توليد مثلي دي بوتيل فتالات در رت هاي آبستن و تغييرات مربوط به اندكس مقاومت انسوليني در رتهاي ماده غير آبستن مورد بررسي قرار گرفت. روش كار: اثرات تيمار رتهاي آبستن با دي بوتيل فتالات در دوزهاي مختلف (100, 500, 1000 mg/kg) بر زمان بلوغ، تعداد و مرفولوژي اسپرم، وزن و هيستوپاتولوژي بيضه نتاج مورد بررسي قرار گرفت. مضافا اينكه ميزان حضور دي بوتيل فتالات در شير و امكان عبور آن از سد جفتي و حضورش در خون نتاج به روش كروماتوگرافي مطالعه گرديد. در مطالعه موازي تغييرات ميزان اندكس مقاومت انسوليني در رتهاي دريافت كننده دي بوتيل فتالات با اندازه گيري ميزان انسولين و گلوكز خون مورد سنجش قرار گرفت. يافته‌ها: از نتايج حاصل از اين مطالعه حضور دي بوتيل فتالات در خون نتاج بود كه بيانگر عبور آن از جفت و همچنين حضورش در شير مادر مي باشد. اثرات منفي دي بوتيل فتالات در تاخير شروع بلوغ نتاج نر و كاهش وزن بيضه از ديگر يافته هاي مطالعه بود. تعداد و تحرك اسپرم ها، كاهش و جمعيت اسپرم هاي غيرطبيعي در دريافت كنندگان دي بوتيل فتالات افزايش معني داري نشان داد. آتروفي بيضه و آسيب هاي پاتولوژيك در سلول هاي زاياي آن از يافته هاي پاتولوژيك مطالعه بود. دي بوتيل فتالات بعد از 28 روز سبب بالا رفتن مقادير انسولين و گلوكز در مقايسه با گروه كنترل گرديد. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه فوق نشانگر اثرات مخرب تركيب دي بوتيل فتالات در سيستم توليد مثلي و افزايش مقاومت انسوليني بوده و به علت حضور وسيع تركيب فوق در اغلب صنايع غذايي، دارويي و صنعتي توجه بيشتري را براي كنترل طلب مي كند.