مطالعه اثر ضدقارچي اسانس گياه گل مكزيكي (Agastache foeniculum) در شرايط درون شيشه اي

مقدمه و هدف: قارچ كش هايي كه جهت كنترل پوسيدگي ميوه هاي برداشت شده در طي نگهداري در انبار مورد استفاده قرار مي گيرند محدوديت هايي را از نظر قانوني، اقتصادي و بيولوژيكي به همراه دارند. بنابراين، محققان به دنبال كنترل قارچ هاي عامل فساد پس از برداشت با استفاده از مواد طبيعي از جمله منابع گياهي هستند. محصولات گياهي به خصوص اسانس ها يكي از اميدواركننده ترين گروه هاي تركيبات طبيعي براي توسعه عوامل ضدميكروبي و استفاده از آن ها در حفاظت از گياهان هستند. بر همين اساس تحقيق حاضر با هدف بررسي اثرات ضدقارچي اسانس بدست آمده از برگ و گل گياه گل مكزيكي (Agastache foeniculum) بر قارچ هاي بوتريتيس، آلترناريا و رايزوپوس انجام گرفت. روش كار: برگ ها و گل هاي گياه گل مكزيكي در مرحله گلدهي كامل به طور جداگانه برداشت شده و پس از خشك كردن در سايه، با استفاده از دستگاه كلونجر و به روش تقطير با آب اقدام به اسانس گيري از آن ها شد. تركيبات شيميايي اسانس هاي استخراج شده، با استفاده از دستگاههاي كروماتوگرافي گازي و كروماتوگرافي گازي متصل به طيف سنج جرمي شناسايي گرديدند. فعاليت ضدقارچي اسانس ها در غلظت هاي صفر، 1500 و 3000 ميكروليتر در ليتر و به روش مسموم كردن محيط كشت در شرايط درون شيشه اي مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته ها: طبق نتايج آناليز اسانس، متيل كاويكول (31/89 درصد در گل و 74/90 درصد در برگ) و ليمونن (38/3 درصد در گل و 91/7 درصد در برگ) اجزاء غالب شناسايي شده در هر دو نوع اسانس بودند. بررسي فعاليت ضدقارچي اسانس ها نيز نشان داد كه بسته به نوع و غلظت اسانس و نيز نوع قارچ، ميزان اثرگذاري اسانس ها متفاوت است. قارچ بوتريتيس بيشترين و قارچ رايزوپوس كمترين حساسيت را به اسانس هاي مورد استفاده نشان دادند. اسانس برگ در هر دو غلظت 1500 و 3000 ميكروليتر در ليتر براي قارچ بوتريتيس و در غلظت 3000 ميكروليتر در ليتر براي قارچ آلترناريا خاصيت كشندگي داشت. در حالي كه در مورد قارچ رايزوپوس، هر دو غلظت اسانس برگ خاصيت بازدارندگي از رشد را نشان دادند. همچنين نتايج نشان داد كه اسانس گل فقط در غلظت 3000 ميكروليتر در ليتر براي قارچ بوتريتيس كشنده بوده است و در مورد ديگر قارچ ها فقط خاصيت بازدارندگي از رشد را نشان داد. نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه اسانس برگ ها از فعاليت ضدقارچي بيشتري نسبت به اسانس گل هاي گل مكزيكي برخوردار استد. همچنين مي توان از اسانس اين گياه به عنوان يك تركيب طبيعي براي كنترل رشد قارچ هاي بيماريزاي گياهي استفاده نمود.