افزودني‌هاي غذايي، ايمني و معايب آن‌ها: يك مطالعه مروري

مقدمه و هدف: افزودني‌هاي مواد غذايي (Food additive) تركيبات با منشاء طبيعي يا مصنوعي هستند كه به منظور مقاصد متعددي نظير مبارزه با فساد مواد غذايي، بهبود رنگ و ظاهر، طعم و مزه، افزايش پايداري و مدت ماندگاري فرآورده در حين توليد، فرآوري و بسته‌بندي يا ذخيره سازي به مواد خوراكي افزوده مي‌شوند. با اين حال اثراتي كه اين مواد بر روي سلامتي ميزبان برجاي مي‌گذارند، همچنان به عنوان مسئله‌اي بحث‌برانگيز در حوزه ايمني مواد غذايي به قوت خود باقي مانده است. يافته‌ها: علي‌رغم تاثيرات سودبخشي كه افزودني‌هاي مواد غذايي از ديد اقتصادي و حفظ كيفيت مواد خوراكي دارد، يافته‌هاي پژوهش‌هاي صورت‌گرفته در دهه‌هاي اخير حاكي از آن است كه افراط در مصرف مواد خوراكي حاوي اين مكمل‌ها مانند بوتيليتد هيدروكسي‌تولوئن (BHT) و بوتيليتد هيدروكسي‌آنيزول (BHA) و ترت-بوتيل هيدروكوئينون (TBHQ) مي‌توانند اثرات زيان‌باري بر سلامتي ميزبان از جمله رخداد سرطان و مشكلات پوستي به ويژه در افراد حساس و مستعد نظير كودكان، سالمندان و افراد با نقص سيستم ايمني داشته باشند. هم‌چنين مستندات گردآوري‌شده بيانگر اين است كه افزودني‌هاي مواد غذايي از جمله امولسيفايرهاي مشتمل بر كربوكسي‌متيل‌سلولز (CMC) و پلي‌سوربات (توئين 80) مي‌توانند موجب دگرگوني هومئوستاز يا برهم خوردن تعادل ميكروبيوم روده (ديس‌بيوزيس) و متعاقباً به وقوع مشكلات گوارشي مانند بيماري‌هاي التهابي روده يا IBD (كرون و كوليت اولسراتيو)، سركوب سيستم ايمني و رخداد انواع سرطان‌هاي گوارشي و هم‌چنين عارضه‌هاي روان‌شناختي منجر شود. در بين رده‌هاي سني مختلف، كودكان مي‌توانند مستعدترين گروه هدف جامعه نسبت به مضرات ناشي از مصرف مواد خوراكي حاوي افزودني‌هاي غذايي قلمداد گردند. يافته‌هاي به دست‌آمده از چند مطالعه حاكي از آن است كه افزودني‌هاي غذايي متعدد مي‌تواند در كودكان به رخداد عارضه‌هاي ناخوشايندي از جمله وقوع اختلال نقص توجه/ بيش‌فعالي (ADHD) منجر شود. نتيجه‌گيري: با توجه به استفاده گسترده از افزودني‌هاي مواد غذايي در صنايع غذايي، در مطالعه مروري حاضر سعي گرديد در كنار مزايايي كه افزودني‌هاي مواد غذايي براي توليدكنندگان و مصرف‌‌كنندگان داشته‌اند، معايب و اثرات نامطلوب آن‌ها بر سلامتي ميزبان نيز ذكر شود و انتظار مي‌رود كه انتخاب نوع و حدود مجاز مصرفي اين افزودني‌ها مجدداً مورد بررسي‌هاي بيشتري قرار گيرد.