پوشش ‏دهي سطحي نانوليپوزوم ‏ها با هيدروكلوئيدهاي مختلف: استراتژي جهت افزايش پايداري آن ‏ها در سيستم ‏هاي غذايي

مقدمه و هدف: در سال‏هاي اخير، كاربرد نانوليپوروم‏ها در صنعت غذا جهت درون‏پوشاني تركيبات زيست فعال مورد توجه ويژه‏اي قرار گرفته است. با اين حال، ناپايداري اين نانوحامل‏ها در برابر شرايط محيطي و فرآوري محصولات غذايي باعث محدوديت كاربرد آن‏ها شده است. در اين راستا هدف از اين مطالعه، بررسي امكان پوشش ‏دهي سطحي نانوليپوزوم‏ها با هيدروكلوئيدهاي مختلف (سديم كازئينات، ژلاتين، اينولين كاتيوني و كيتوزان) جهت افزايش پايداري آن‏ها در سيستم‏هاي غذايي مي‏باشد. روش كار: ابتدا نانوليپوزوم‏ها به روش هيدراسيون لايه نازك توليد شد. سپس، نانوليپوزوم‏هاي توليدي توسط هيدروكلوئيدهاي سديم كازئينات، ژلاتين، اينولين كاتيوني و كيتوزان در غلظت‏هاي 2، 4 و 6 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر پوشش ‏دهي گرديد. جهت بهينه ‏سازي غلظت‏هاي هيدروكلوئيدها، انداره ذرات، پتانسيل زتا و مرفولوژي نانوذرت توليدي بررسي شد. در مرحله بعد نيز ساختار شيميايي نانوليپوزم‏ها بهينه مورد مطالعه قرار گرفت. يافته‌ها: تغييرات اندازه ذرات و پتانسيل زتاي نمونه‏ هاي نانوليپوزومي پوشش ‏دهي شده با افزايش غلظت هيدروكلوئيدها بسته به نوع هيدروكلوئيد متفاوت بود. كوچك‏ترين اندازه ذرات به ترتيب مربوط به نمونه ‏هاي پوشش ‏دهي شده با اينولين كاتيوني در غلظت 4 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (93 نانومتر)، سديم كازئينات در غلظت 2 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (128 نانومتر)، ژلاتين در غلظت 2 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (130 نانومتر) و كيتوزان در غلظت 2 ميلي‏گرم (180 نانومتر) بود. بيشترين بار سطحي نيز مربوط به نمونه‏ هاي پوشش ‏دهي شده با كيتوزان در غلظت 2 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (41+ ميلي‏ولت)، اينولين كاتيوني در غلظت 4 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (25- ميلي‏ولت)، ژلاتين در غلظت 2 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (23+ ميلي‏ولت) و سديم كازئينات در غلظت 6 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر (22+ ميلي‏ولت) بود. بررسي مرفولوژيكي نمونه ‏ها با ميكروسكوپ الكتروني روبشي و عبوري نشان داد كه نانوليپوزوم‏هاي پوشش‏دهي شده داراي ساختارهاي كروي و هسته-پوسته مي‏باشند. بررسي ساختار شيميايي حاكي از تشكيل پيوندهاي جديد بين دولايه فسفوليپيدي ليپوزو‏م‏ها و هيدروكلوئيدها بود. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصل، نانوليپوزوم‏هاي پوشش‏ دهي شده با سديم كازئينات، ژلاتين، اينولين كاتيوني و كيتوزان به ترتيب در غلظت‏هاي 6، 2، 4 و 2 ميلي‏گرم/ميلي‏ليتر به عنوان نمونه ‏هاي بهينه انتخاب شدند. به طور كلي مي‏توان گفت كه هر چهار هيدروكلوئيد كاربردي داراي قابليت كافي جهت پوشش ‏دهي سطحي نانوليپوزوم‏ها بوده و به ميزان قابل توجهي باعث بهبود پايداري آن‏ها و امكان كاربردشان در صنعت غذا مي‏شوند.