تبيين تربيتي مَثَل هاي قرآني

altafsir altarbawiu lil amthal alqurania

يكي از شيوه هاي قرآن براي تبيين و آموزش مفاهيم تربيتي استفاده از مَثَل است. هدف از اين پژوهش تبيين تربيتيِ مَثَل‌هاي قرآني است. قرآن با بيان مَثَل هاي متنوّع و حكيمانه، انسان‌ را به تفكّر و تعقّل وا مي‌دارد و راه درك و فهم بهتر مفاهيم تربيتي را هموار مي‌سازد. هدف از بيان مَثَل هاي قرآني به تصريح خود قرآن هدايت و تذكر است كه با تعقل و انديشيدن حاصل مي شود. ﴿ وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فِي هذَا الْقُرْآنِ مِنً كُلِّ مَثلٍ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.زمر/27﴾. آموزش يكي از مصاديق تذكر و دعوت به تعقل و انديشيدن است. علي رغم اينكه ميزان تأثير مَثَل در فهم بهتر مُمَثَل واضح است ولي اصطياد و تبيين تربيتي مثل‌هاي قرآني كمتر مورد عنايت قرآن پژوهان قرار گرفته است. اين نوشتار با روش توصيفي - تحليلي سامان يافته و جمع آوري داده ها آن به شيوه كتابخانه‌اي است. يافته هاي پژوهش نشان داد: 1. يكي از مهم‌ترين اهداف مثل هاي قرآني تذكر و يادآوري، تشويق و ترغيب به انديشيدنِ عالمانه است، توجه دادن به ارزش ها و مكارم اخلاقي و تربيتي مانند: انفاق، استقامت در راه هدف، وفاي به عهد، تعادل در غرائض و عواطف، و معرفي الگوي حق پرستي و ايمان به خدا در سخت ترين شرائط (مثل همسر فرعون)، و برحذر داشتن از زشتي ها و پلشتي ها مثل غيبت، عهدشكني، قساوت قلب، حرص و طمع عالمان دنياپرست، از جمله مفاهيمي هستند كه قرآن در قالب مثل به آن پرداخته است. 2. مثل‌هاي قرآني برخلاف مثل ها و داستان هاي عهدين، به صراحت مفاهيم تربيتي عميق و دقيق را تبيين و آموزش مي دهد. 3. يكي از زيباترين مَثَل هاي قرآن بيان مثل نسبت زن و شوهر و رابطه آنها با يكديگر به نسبت بدن و لباس است كه از اين مَثَل مفاهيم تربيتي زيادي استفاده مي شود. 4. مثل‌هاى قرآن علاوه بر حكمت آميز بودن در راستاي تعالى روح و تبيين تربيتي عالم ملكوت و ترسيم و تقريب ذهن ناسوتيان، به دور از خرافات و اوهام است. 5. يكي از ابزارهاي موثر در آموزش بهره مندي از مثل هاي آموزنده است كه مثل هاي قرآني از بهترين مصاديق آن است و تبيين تربيتي آنها مي تواند الگويي كارآمد براي آموزشگران در جهت انتقال آسان و درست مفاهيم بويژه مفاهيم تربيتي باشد.