برنامه‌ريزي توسعه در ايران: از آرمان تا واقعيت «آسيب‌شناسي برنامه‌هاي چهارم تا ششم توسعه راهكارهاي پيشنهادي براي برنامه هفتم»

برنامه‌ريزي را مي‌توان هنر تعيين و تدبير مسير با توجه به اولويت‌هاي متعدد و منابع در دسترس دانست. ايران به عنوان يكي از قديمي‌ترين كشورهايي آسيايي است كه مبادرت به تدوين برنامه جامع توسعه كرده است؛ اما بررسي تجربه برنامه‌هاي توسعه اخير در كشور، نشان از آن دارد كه اين برنامه‌ها در دستيابي به بسياري از اهداف خود ناموفق عمل كرده‌اند. اين پژوهش با تحليل محتوي برنامه‌هاي توسعه و استفاده از روش فرا تركيب مطالعات انجام‌شده در اين حوزه، مهم‌ترين آسيب‌ها و دلايل شكست برنامه‌هاي توسعه چهارم تا ششم را در ايران شناسايي كرده است. اين آسيب‌ها در پنج دسته كلي قرار مي‌گيرند. 1- آسيب‌هاي مربوط به پيش‌نيازي‌هاي برنامه (13 مورد)، 2- آسيب‌هاي مربوط به فرآيند تدوين برنامه (26 مورد)، 3- آسيب‌هاي مربوط به اهداف و متن برنامه (31 مورد)، 4- آسيب‌هاي مربوط به فرآيند اجرا (23 مورد) و 5- آسيب هاي مربوط به فرآيند نظارت بر برنامه (17) مورد. در ادامه اين موارد در دو سطح ملي و استاني طبقه‌بندي شد: 38 آسيب در سطح ملي و 23 آسيب در سطح استاني. با توجه به آسيب‌هاي شناسايي‌شده، براي هر يك از مراحل برنامه‌ريزي توسعه در ايران، راهكارهاي اجرايي ارائه شد. مهم‌ترين مواردي كه مي‌توان به عنوان راهكار بيان كرد استفاده از برنامه‌ريزي غلتان، بهره‌گيري از رويكرد مبتني بر سناريو و وجود برش استاني براي برنامه است.