ماليات بر درآمد منفي؛ ايده تفكيك نظام پرداخت يارانه از سياست‌هاي قيمتي (حذف تبصره 14 از قوانين بودجه سالانه)

ماليات بر درآمد منفي يكي از برنامه‌هايي است كه در نظام مالياتي برخي كشورها اجرا شده و هدف از آن پرداخت كمك‌هاي حمايتي به اقشار ضعيف جامعه بوده است. در اين برنامه خانوارها تحت نظام ماليات بر مجموع درآمد و باتوجه به ميزان درآمدشان در سه سطح ماليات‌دهنده، سربه‌سر و يارانه‌بگير جاي مي‌گيرند؛ از اين رو نظام مالياتي و حمايتي در ماليات بر درآمد منفي با يكديگر مرتبط هستند و يارانه‌ها از مسير ماليات پرداخت مي‌شوند. در كشور ما به دليل وجود منابع طبيعي و يارانه‌هاي قيمتي، نظام پرداخت يارانه با درآمدهاي حاصل از إعمال سياست‌هاي قيمتي گره خورده و منابع مالياتي در آن نقشي ندارند كه آسيب‌هايي را به دنبال دارد. انحراف بودجه تبصره 14 كه نمود پرداخت‌هاي حمايتي حاصل از حذف يارانه‌هاي قيمتي است و هدررفت منابع آن، ازجمله آسيب‌هاي اين شيوه است. از اين رو، شكل‌دهي نظام ماليات بر درآمد منفي مي‌تواند به قطع ارتباط سياست‌هاي حمايتي از سياست‌هاي قيمتي منجر شود و كارايي هردو نظام مالياتي و حمايتي را افزايش دهد. طبيعتاً دستيابي به چنين الگويي از نظام مالياتي نه‌تنها نيازمند الزاماتي ساختاري و نهادي است بلكه تغييراتي پارادايمي در نوع نگاه تصميم‌گيران، كارشناسان و عموم مردم به نظام مالياتي را مي‌طلبد.