تاثير تراكم پوشش گياهي در ميزان هورمون هاي جنسي مرال (Cervus elaphus maral) در منطقه حفاظت شده البرز مركزي استان مازندران

Effect of Vegetation Density on sexual hormone of Red deer (Cervus elaphus maral) in Alborz-Markazi protected area in Mzandaran Province

توليد مثل يكي از بحراني‌ترين و حياتي‌ترين چرخه زندگي گونه‌هاي حيات‌وحش به شمار مي‌آيد و نقش اصلي را در تجديد نسل و بقاء جمعيت حيات وحش ايفا مي‌كند. قبل از شروع فصل توليد مثل، سطوح هورمون‌ جنسي تستوسترون جنس نر و پروژسترون جنس ماده افزايش مي يابند كه سطح آنها از جنبه فيزيولوژيكي توليد مثل مي تواند وابسته به بسياري از عوامل فيزيولوژيكي بدن و عوامل محيطي باشد. يكي از اين عوامل محيطي تاثيرگذار ميزان پوشش گياهي موجود در زيستگاه است كه مي تواند هم از جنبه كيفيت در انتخاب زيستگاه، هم از جنبه تغذيه كيفي و هم از جنبه پناه در سطوح هورمون هاي جنسي گونه هاي حيات وحش موثر باشند. مرال (Cervus elaphus maral) بزرگترين گونه خانواده گوزن در ايران يكي از گونه هاي شاخص منطقه حفاظت شده البرز مركزي شمالي است. نمونه هاي مدفوع براي مطالعه سطح تستوسترون و پروژسترون مرال در اين منطقه انتخاب شده است. در سال هاي 1401 و 1402، 80 نمونه مدفوع در مناطق مختلف زيستگاه نمونه گيري شد و بلافاصله به فريزر c°20 - منتقل گرديد و سپس سطح هورمون‌هاي تستوسترون و پروژسترون در آزمايشگاه به روش آنزيمي ايمنواسي با كيت مخصوص و دستگاه الايزا اندازه گيري شد. در مناطق نمونه برداري مدفوع، پوشش گياهي منطقه نيز به صورت درصد پوشش‎گياهي درختي، درصد پوشش گياهي درختچه اي و درصد پوشش گياهي علفي اندازه گيري شد. نتايج مدل نهايي اثر پارامترهاي پوشش گياهي بر هورمون جنسي تستوسترون نشان داد كه هيچ يك از پارامترهاي پوشش گياهي زيستگاه در غلظت هورمون تستسترون مرال نر اثر معني دار نداشته اند (0.05 P). اما از پارامترهاي پوشش گياهي زيستگاه، درصد پوشش گياهي علفي رابطه معني داري با غلظت پروژسترون مرال ماده داشته است (0.004= P). اين نتايج مي تواند از نظر حفاظتي و مديريتي براي گونه مرال و ديگر سمداران كشور مورد توجه قرار گيرد.

Reproduction is one of the most critical and vital life cycles of wildlife species and plays the main role in the renewal and survival of the wildlife population. Before the beginning of the breeding season, the levels of testosterone in males and progesterone in females increase, and their levels can depend on many physiological factors of the body and environmental factors from the physiological aspect of reproduction. One of these influential environmental factors is the amount of vegetation in the habitat, which can be effective both from the aspect of quality in the selection of the habitat, from the aspect of quality nutrition and from the aspect of shelter in the levels of sex hormones of wildlife species. Cervus elaphus maral (Cervus elaphus maral), the largest species of the deer family in Iran, is one of the key species of the North Central Alborz protected area. Stool samples have been selected to study testosterone and progesterone levels in this region.In the years 1401 and 1402, 80 stool samples were sampled in different areas of the habitat and immediately transferred to a freezer at -20°C, and then the level of testosterone and progesterone hormones was measured in the laboratory by enzyme immunoassay method with a special kit and ELISA device. In the stool sampling areas, the vegetation of the area was also measured as the percentage of tree vegetation, the percentage of shrub vegetation and the percentage of herbaceous vegetation. The results of the final model of the effect of vegetation parameters on the sex hormone testosterone showed that none of the vegetation parameters of the habitat had a significant effect on the testosterone concentration of male sperm (P 0.05). However, among habitat vegetation parameters, the percentage of herbaceous vegetation had a significant relationship with the concentration of female meral progesterone (P=0.004). These results can be considered in terms of conservation and management for the Meral species and other samadarans in the country