تحليل پراكنش مكاني آبيار محلي و دسترسي عادلانه به آب كشاورزي در توليد برنج (مطالعه موردي: روستاهاي برنج كار محدوده شبكه آبياري و زهكشي سپيدرود گيلان)

آب و دسترسي عادلانه به آن مقوله اي ارزشمند براي كشاورزي و زراعت برنج است كه امروزه با توجه به تغييرات اقليمي و كاهش نزولات جوي با محدوديت هاي دسترسي براي كشاورزان در سطوح اراضي زراعي مواجه شده است. انتخاب افرادي آگاه و خبره به رموز آبياري از ميان خود كشاورزان با استفاده از روش هاي سنتي و فرهنگ روستايي، اقدامي هوشمندانه از سوي بهره برداران كشاورز در تقسيم عادلانه آب بين زارعان بود كه امروزه با احياء آن مي تواند تحولي در ساختار نظام آبياري نوين براي رفاه زارعان ايجاد نمايد. تحقيق حاضر با هدف بررسي چگونگي پراكنش مكاني روستاهاي برخوردار از آبيار محلي از نوع كاربردي، روش آن توصيفي ـ تحليلي و گردآوري داده‌ها با روش‌هاي كتابخانه‌اي و ميداني انجام شده است. جامعه آماري تعداد 603 روستا از مجموع 12 شهرستان استان گيلان است كه در محدوده شبكه آبياري و زهكشي سپيدرود قرار گرفته و فعاليت غالب آن ها برنج كاري است. اطلاعات آماري مورد نياز اين روستاها از ادارات آبياري محدوده مورد بررسي توسط شركت بهره برداري گيلان تهيه شده است. نتايج بررسي ها بر اساس نقشه هاي پراكنش Gis نشان داده است كه حدود 67 درصد روستاهاي مورد بررسي از آبيار محلي برخودار هستند و حدود33 درصد از روستاهاي داخل شبكه فاقد آبيار محلي هستند. اين پراكنش در سطح روستاهاي شبكه يكنواخت نبوده و در حوزه هاي شرق، مركز و غرب در برخي شهرستان ها بيشتر از ديگر نواحي بوده است. تراكم مناطق فاقد آبيار در روستاهايي كه با كاهش سهم آب در وضعيت نارجي (كم آبي) قرار مي گيرند از ديگر نتايج حاصله اين پژوهش بوده كه اين روستاها در نواحي شمال شبكه در شهرستان رشت و قسمت هاي غرب شبكه شهرستان صومعه سرا مشاهده شده است.