درس آموخته هاي اجراي برنامه آباداني و پيشرفت در منظومه هاي روستايي كشور

نواحي روستايي ايران بعنوان پديده اجتماعي- فضايي متاثر از روندهاي دروني و بيروني در ابعاد مختلف دچار تغيير و تحول شده اند. دگرديسي ها بوجود آمده كه بعضا در انطباق با شرايط اين نواحي نيست، زمينه بروز مسايل و چالش هايي را فراهم ساخته، كه حل آنها نيازمند نگرش جديد است. در اين ارتباط، برنامه آباداني و پيشرفت منظومه روستايي بعنوان گفتمان جديد توسط بنياد مسكن مطرح شد. مقاله حاضر با هدف شناسايي و تحليل درس آموخته ها تدوين شده است. رهيافت و روش شناسي حاكم بر تحقيق به ترتيب تفسيري و كيفي است. جامعه هدف، طرح منظومه روستايي در حال اجراء در 34 پايلوت در كشور است. با توجه به جديد بودن برخي از پايلوت ها، گروه تحقيق بر اساس روش نمونه گيري هدفمند 7 پايلوت را كه حداقل سه سال از اجرا آنها گذشته بود، انتخاب نمود. روش جمع آوري داده ها، اسنادي- ميداني بود. در روش اسنادي منبع اطلاعات، گزارش ها و برنامه هاي اقدام و در روش ميداني، تسهيل گران، كارشناسان و ناظران علمي اجرا برنامه بودند كه فن مصاحبه نيمه ساختاريافته داده ها مرتبط جمع آوري شد. براي تحليل داده ها از روش تحليل محتوا كيفي و تحليل گفتمان به صورت توامان استفاده شد. يافته هاي تحقيق نشان داد كه؛ بازخوردهاي منفي برآمده از نقد مجامع علمي و اجرايي و اقدامات انجام گرفته در تهيه و اجراي برنامه مولفه هاي كليدي موثر بر تكامل برنامه است. همزماني تهيه و اجرا، الگوي سازمان فضايي تطبيق يافته چند مركزي با الزامات قانوني موجود، تهيه بسته هاي اجرايي در چارچوب طرح هاي پيشران، نقش پذيري دست اندركاران كليدي محلي - منطقه اي و نهادسازي از جمله درس آموخته هاي هستند كه متاثر از بازخوردهاي منفي به بسط مفهومي و عملي گفتمان برنامه منظومه هاي روستايي كمك كرده اند. نكته كليدي در اين ارتباط، نقش پذيري متخصصان مختلف از جمله بويژه جغرافيدانان روستايي است.