واقع‌گرائي معرفتي در حكمت عملي صدرائي

براساس واقع گرائي معرفتي – در مقابل ايده آليسم معرفتي- حقايق و اموري واقعي مستقل از ذهن فاعل شناسا وجود دارند كه شناخت آن حقايق براي فاعل شناسا امكان پذير بوده و گزاره هاي معطوف به آن حقايق نيز مي توانند منطبق بر آنها باشند. اين رويكرد با تئوري مطابقت صدق سازگار بوده و به ويژه در مورد امور حسّي بكار مي رود. مسأله اصلي پژوهش حاضر اين است كه با فرض پذيرش واقع گرائي معرفتي، به چه نحوي واقع گرائي معرفتي در حوزه حكمت عملي صدرائي تبيين مي شود ؟ همچنين كدام يك از مدل هاي واقع گرائي معرفتي مستقيم يا غيرمستقيم درحكمت عملي صدرائي قابل تصور هستند؟ داده هاي اين پژوهش، پذيرش واقع گرائي معرفتي غيرمستقيم، علم النفس، نفس الامر و معقولات ثاني فلسفي در نظام فكري صدرائي است كه نگارنده با كمك اين امور، گزاره هاي اخلاقي را حاكي از حقايق دانسته و منطبق بر اموري واقعي مي داند. به اين معنا كه موضوعات و محمولات اخلاقي را به منزله معقولاتي ثاني فلسفي مي داند كه اتصاف در خارج دارند و به نحوي حكايت كننده از واقعياتي هستند. پس اين معقولات در ذهن موجود بوده و شكل دهنده گزاره هاي اخلاقي هستند. گزاره هاي اخلاقي نيز به نحو غيرمستقيم و به واسطه اين معقولات منطبق بر نحوه-اي از وجودات خارجي خواهند بود. به عبارت ديگر واقع گرائي معرفتي غيرمستقيم نسبت به گزاره هاي اخلاقي در حكمت عملي صدرائي قابل تصور است همانطور كه واقع گرائي معرفتي غيرمستقيم در مورد معرفت گزاره-هاي معطوف به امور حسّي نيز تصور مي شود. پژوهش حاضر ابتدا مراد از واقع گرائي معرفتي و انواع مستقيم و غيرمستقيم آن را روشن مي سازد. سپس گزارشي از حكمت عملي صدرائي و مؤلفه هاي آن ارائه مي كند. در ادامه از پيوند و ارتباط واقع گرائي معرفتي و حكمت عملي سخن گفته و مؤلفه هاي واقع گرائي معرفتي غيرمستقيم را در ارتباط با حكمت عملي معطوف به گزاره هاي اخلاقي تبيين و تدقيق مي كند.