بررسي وضعيت زمين شناسي و ژئوتكنيكي خط ۳ مترو تبريز

Investigating the geological and geotechnical conditions of Tabriz metro line 3

امروزه ترافيك سنگين و مشكلات حمل و نقل شهري و افزايش سفرهاي درون شهري و مسائل زيست محيطي يكي از مهم ترين معضلات شهرهاي پرجمعيت و كلان شهرها مي باشد. يكي از بهترين و ايمن ترين روش ها در جهت كاهش مشكلات مذكور و همچنين افزايش راندمان ترافيكي، استفاده از حمل و نقل زيرزميني يا مترو مي باشد. احداث سيستم مترو در شرايط توسعه شهري موجود، به ويژه در شرايط دشوار زمين شناسي، مشكلات علمي، فني و عملي متعددي را به دنبال دارد. اين مشكلات عمدتا مربوط به حفر تونل در زير يا نزديك ساختمان هاي موجود، به ويژه در مناطقي با خاك هاي ضعيف و اشباع از آب، و وقوع فرايندهاي نامطلوب كه بر ساختمان ها و سازه ها تاثير مي گذارد. هنگام حفاري تونل هاي زيرزميني لازم است كه پايداري ساختمان ها و سازه ها از قبل در مرحله طراحي و نقشه برداري برآورد شود. مسير جديد خط 3 مترو تبريز به طول حدود 10 كيلومتر در راستاي شمالي- جنوبي از يك سري واحدهاي رسوبي آواري و آذرآواري از پليوسن تا عهدحاضر تشكيل شده است. در اين مسير شرايط زمين شناسي متفاوت بوده و از انواع سنگ هاي ضعيف رسوبي و رسوبات آبرفتي ريز و درشت دانه عبور مي كند. مشكلات زمين شناختي مهمي مثل گسل، قنات، خاك روانگرا، خاك متورم شونده و خاك دستي، در طول مسير دارد. مطالعات ژئوتكنيك اين مسير با حفر 31 گمانه 25 تا 45 متري و 14 حلقه چاهك دستي با عمق 8 تا 20 متر انجام شده است. عمق سطح آب زيرزميني متفاوت بوده و بين 5 تا 30 متر در گمانه هاي حفاري شده مشاهده گرديده است. بر اساس نتايج اين مطالعات، بخش مياني مسير جديد خط 3 داراي رسوبات آبرفتي با تراكم كم و جنس لايه هاي ماسه اي غيرچسبنده و لاي غيرچسبنده هستند كه پتانسيل روانگرايي دارند. بر اساس نتايج بدست آمده بيشترين محدوده محتمل براي پديده روانگرايي در مركز شهر تبريز مي باشد كه از گمانه شماره 8 تا 14 و گمانه 28 تا 29 را شامل مي شود. پتانسيل تورم در محدوده مورد مطالعه بر اساس رابطه چان، از حد كم تا زياد (در حد متوسط) و بر اساس طبقه بندي آشتو، تورم از حد پايين تا بالا متغير است. در مارن هايي كه نزديك سطح آب هستند، در گمانه-هاي 18، 19، 21 و 22 و تا حدي در گمانه هاي3 و 4 اين پتانسيل وجود دارد.