ويژگي هاي هيدروكربني گلفشان هاي حوضه خزر جنوبي

Hydrocarbon characteristics of mud volcanoes in the South Caspian Basin

از آنجا كه از ديرباز حوضه خزر جنوبي به عنوان ناحيه اي نفت خيز مورد توجه كارشناسان اكتشاف نفت قرار داشته است؛ لذا پي جويي هاي مقدماتي با هدف شناسايي آثار سطحي از تراوشات هيدروكربني عامل ارزشمند در فرآيند اكتشاف محسوب مي گردد. در اين خصوص گلفشان هاي حوضه خزر جنوبي به عنوان يكي از نشانه هاي بارز تظاهرات سطحي هيدروكربن دار در اين منطقه محسوب مي گردند كه در امتداد ميادين هيدروكربني اين حوضه بيشترين فراواني را به خود تخصيص داده اند. با عنايت به موارد مورد اشاره نمونه هاي گاز و رسوب چهار گلفشان قارنياريق، نفتليجه، صوفيكم و اينچه واقع در استان گلستان با هدف بررسي سنگ منشاء احتمالي حوضه خزر جنوبي مورد آناليز ژئوشيمي آلي قرار گرفتند. مقادير ايزوتوپي كربن هيدروژن و متان و ديگر گازهاي هيدروكربني مويد منشاء ترموژنيك گازهاي خروجي از گلفشان هاي مورد مطالعه است و شواهدي از عدم تجزيه زيستي را نشان مي دهند. بررسي ميزان بلوغ گرمايي نشان مي دهد گلفشان اينچه بلوغ بيشتري را تجربه كرده است. همچنين با توجه به شرايط محيط رسوبگذاري حوضه خزر جنوبي و دشت گرگان به نظر مي رسد كروژن نوع III مشاركت بيشتري در زايش گازهاي خروجي از گلفشان ها داشته باشد. شرايط رسوبگذاري سنگ منشاء زايشگر بيتومن هاي استخراجي از نهشته هاي گلفشان هاي مورد مطالعه مويد محدوده احيايي - دريايي براي گلفشان هاي اينچه و صوفيكم و محدوده محيط زغالي (ورود مواد آلي خشك) براي گلفشان نفتليجه است. در مجموع بر مبناي رويكردهاي نوين در ارزيابي گازهاي طبيعي، گلفشان هاي مورد اشاره منشاء ترموژنيك شيلي دارند و در ارتباط با منابع هيدروكربني حوضه خزر جنوبي شناخته مي شوند.

Since from a long time ago the South Caspian basin has known as an oil-rich area of interest to oil exploration experts, preliminary research aimed at identifying the surface traces of hydrocarbon seeps which is considered as a valuable factor in the exploration activities. In this regard, the mud volcanos of the South Caspian, which are most abundant, have been considered as one of the prominent signs of hydrocarbon-seepage manifestations along the hydrocarbon fields of this basin. According to the mentioned cases; Gas and sediment samples from Qaniariq, Naftlijeh, Sufikm and Inche mud volcanos located in Golestan province were subjected to organic geochemical analysis in order to investigating the possible source rock of South Caspian basin. Carbon and hydrogen isotope ratio of methane and its heavier derivatives purpose thermogenic source for emitted gases of all mentioned mud volcanoes. Estimation of thermal maturity show that incheh mud volcano has experienced more maturity. Considering the dryness of the gases and known hydrocarbon systems as well as the sedimentation environmental conditions of the South Caspian and Gorgan plains, it seems that type III kerogen has a greater participation in the generation of exhaust gases from the mud volcanoes. The sedimentation conditions of the source rock of the bitumen extracted from the sediments of the studied mud volcanoes show that bitumen’s extracted from the sediments of Incheh and Sufikam mud volcanoes have become in the marine-reduction range and bitumen’s extracted from Naftlijeh mud volcano in the coal environment (entry of terrestrial organic matter).In total, based on the new approaches in natural gas evaluation the mentioned mud volcanoes have a thermogenic origin in shale sourced thermogenic and are known in connection with the hydrocarbon resources of the South Caspian Basin.