الگوي دگرشكلي فعال در سامانه‌هاي گسلي خاور ايران(مطالعه موردي زمين‌لرزه‌هاي اسماعيل‌آباد)

Active deformation pattern in the fault systems of eastern Iran (case study of Esmailabad earthquakes)

گستره مورد مطالعه در خاور ايران و در بخش مركزي پهنه زمين‌درز سيستان واقع است. در روزهاي 4 و 9 آبان‌ماه 1402 زمين‎لرزه‌هايي با بزرگي (Mw = 5.0, 4.8) در شمال‌باختري روستاي اسماعيل‌آباد به وقوع پيوست. حل سازوكار كانوني اين دو زمين‌لرزه، گسل‌هايي با سازوكارهاي مختلف را مسبب زمين‌لرزه‌هاي مذكور معرفي مي‌كند. الگوي گسلش فعال در منطقه شامل گسل راستالغز راست‌بر اسماعيل‌آباد با راستاي شمالي-جنوبي و گسل‌هاي معكوس شمال‌باختري-جنوب‌خاوري است. اين گسل‌هاي معكوس به‌عنوان راندگي‌هاي پايانه‌اي گسل اسماعيل‎آباد در نظر گرفته مي‎شود كه در كوه زر (راندگي هشتوگان) رخنمون دارند. حل سازوكار كانوني زمين‌لرزه‌هاي آبان‌ماه، برهمكنش اين دو سامانه گسلي را نشان مي دهد كه به‌صورت هم‌درد عمل كرده‎اند. راندگي‌هاي پايانه‌اي در طي رويداد لرزه‌اي نخست فعال شده و باعث برانگيخته شدن دومينويي گسل اسماعيل‎آباد در رويداد لرزه‎اي دوم شده است. بنظر مي‌رسد اين الگو در فعاليت گسل‌ها در خاور ايران غالب است و مي‌بايست در زمان وقوع زمين‎لرزه‎هاي منطقه در نظر گرفته شود.

The studied area is located in the east of Iran and in the central part of the Sistan suture zone. On the 26th and 31th of October 2023, earthquakes of magnitude (Mw = 5.0, 4.8) occurred in the northwest of Esmailabad village. The focal mechanism solution of these two earthquakes introduces faults with different mechanisms as the cause of the mentioned earthquakes. The active faulting pattern in the region includes the N-S striking right-lateral Esmailabad fault and the NW-SE striking reverse faults. These reverse faults are considered as the terminal thrusts of the Esmailabad fault, which outcrop in Zarkuh (Hashtugan thrust). The focal mechanism solution of the October earthquakes shows the interaction of these two fault systems that have acted sympathetic. The terminal thrusts were activated during the first seismic event and triggered the domino fault of Esmailabad in the second seismic event. It seems that this pattern is dominant in the activity of faults in the east of Iran and should be considered when earthquakes occur in the region.