مطالعه زمين باستان شناسي سراميك هاي باستاني به منظور تعيين مواد سازنده و منشأيابي آنها (مطالعه موردي: سفالينه-هاي باستاني محوطه كهنك سربيشه، خراسان جنوبي)

Geoarchaeological study of ancient ceramics in order to determine their building materials and their provenance (case study: ancient pottery of Kahnek ancient site of Sarbisheh, Southern Khorasan)

زمين باستان شناسي به عنوان يكي از شاخه هاي باستان سنجي به كاربرد علوم زمين در حل مسائل مربوط به باستان شناسي مي-پردازد. يكي از كاربردهاي علم رسوب شناسي در مطالعات باستان شناسي، بررسي پتروگرافي رسوبي مقاطع نازك سراميك هاي باستاني است. محوطه باستاني كهنك، در فاصله 50 متري روستاي كهنك و جنوب شهرستان سربيشه (خراسان جنوبي) واقع شده است. در مطالعه پتروگرافي مقاطع نازك سفالينه هاي باستاني اين محوطه (7 نمونه سفالي) خميره ي سفال ها به سه جزء ماتريكس رسي، انكلوزيون ها يا مواد افزودني و حفره ها تفكيك شده است. به منظور تعيين منشأ مواد سازنده سفال هاي اين محوطه، تركيب پتروگرافي مواد افزودني موجود در بدنه سفال با نمونه هاي قطعات گراولي پراكنده در اطراف محوطه، رسوبات و گراول هاي رودخانه-اي مجاور محوطه و واحدهاي زمين شناسي محدوده مورد مطالعه مقايسه شده است. تشابه تركيب پتروگرافي انكلوزيون هاي آواري سفال هاي فوق با داده هاي ذكر شده، محلي يا بومي بودن اين مصنوعات باستاني را اثبات مي كند.

As one of the branches of archaeometry, geoarchaeology deals with the application of earth sciences in solving problems related to archaeology. One of the applications of sedimentology in archeological studies is the investigation of sedimentary petrography of thin sections of ancient ceramics. The ancient site of Kahnek is located 50 meters away from Kahnek village and southern of Sarbisheh city (Southern Khorasan). In the petrographic study of the ancient pottery of this area the thin sections (7 pottery samples), the pottery paste has been separated into three components: clay matrix, inclusions or additives, and voids. In order to determine the origin of the materials that make up the pottery of this site, the petrographic combination of additives in the pottery body has been compared with gravel fragments scattered around the site, sediments and river gravels adjacent to the site and geological rock units. The similarity of the petrographic composition of the above pottery debris inclusions with the mentioned data proves that these ancient artefacts are local or indigenous