ادب اختلاف در سيره ائمه با تكيه بر مسئله لعن

اين مقاله با موضوع «ادب اختلاف در سيره ائمه با تكيه بر مسئله لعن» و با هدف كشف چگونگي رعايت ادب اختلاف و وجود لعن در ادبيات و سيره ائمه و به دست دادن يك تحليل روشن از چگونگي تعامل ائمه با عامه نگاشته شده كه رويكرد حاكم بر اين پژوهش نيز روش مطالعاتي با استفاده از منابع تاريخي است. «برائت از ظالمان» از مسايل قطعي در اسلام و تشيع است. يعني ما به عنوان يك مسلمانِ پيروِ قرآن و اهل‌بيت:، همواره و در هر زماني بايد موضع قاطع قلبي و عملي در مقابل سران ظلم داشته باشيم؛ گرچه ستمكاران منسوب به اسلام باشند. اين بيزاري طبق شرايط زماني و مكاني و محيطي كه داريم بايد در گفتار، رفتار و عملكرد ما به نحو متناسب متجلي باشد. لعن كردن تنها يكي از جلوه‌هاي اين نفرت مقدس است كه در جاي خود و با آداب خود بايد انجام شود. ظاهرا هدف اصلي از «برائت» اينست كه پيرو يا مؤيد ظالمان نشويم و در قبال مسأله حق و باطل بي‌اعتنا و بي‌تحرك نباشيم بلكه به تضعيف باطل و تقويت حق بپردازيم. ضمن آنكه لعني كه در عموم ادعيه و زيارتها و احاديث به ما توصيه شده «لعن ظالمان به صورت كلي» است. البته در مواردي كه ائمه فرد خاصي را با ذكر نام نيز لعن مي‌فرمودند هدف روشنگري بود تا پيروانشان متوجه انحراف آن فرد بشوند و از او پيروي نكنند. بايستي شيعه و برادران اهل تسنن توجيه شوند كه معيار لعن در منابع دست اول و اصيل اسلامي برچه اساسي است و چگونه بايد باشد و نيز آيا در موارد اختلاف فكري و عقيدتي تا چه ميزان و چگونه بايد همديگر را تحمل و آگاه كنيم. مخصوصاً كه هدف ما تبليغ و هدايت همديگر باشد نه دشمني و برانگيختن احساسات كه موجب ايجاد فجايع و جنايت‌ها گردد. و به ويژه كه دشمنان اسلام از همين عدم توجه به معيارها سوء استفاده كرده و ما را به جان همديگر مي‌اندازد. در مجموع از سيره ائمه: بر مي‌آيد كه علاوه بر اينكه حفظ وحدت و تقريب استراتژي ايشان بوده نه تاكتيك آنها، به طور كلي از هر ابزاري از جمله لعن – به صورت گسترده، بي‌مهابا و غير هدفمند – كه موجبات تفرقه و اختلاف را دامن زند، به جد پرهيز داشتند.