ارزيابي نتايج رويكردهاي مختلف تصميم‌گيري در انتخاب روش بهينه گاززدايي از معادن زغال‌سنگ (مطالعه موردي)

Analysis the results of different decision-making approaches in selecting the optimal method of methane drainage in coal mines (Case study)

انتخاب روش بهينه گاززدايي در معادن زغال‌سنگ، يكي از مهم‌ترين گام‌هاي اجرايي در مراحل امكان‌سنجي، طراحي و اجراي معادن زغال‌سنگ با گاز خيزي بالا محسوب مي‌شود. تاكنون الگوريتم مناسب چنداني براي انتخاب روش گاززدايي ارايه نشده است و فرآيند تصميم‌گيري در خصوص انتخاب روش بهينه بر اساس تجربيات كارشناسان و مديران انجام مي‌شود. با توجه به اثرگذاري عوامل متعدد و ارايه روش‌هاي گاززدايي مختلف، مي‌توان مساله انتخاب روش گاززدايي بهينه را در قالب مسايل تصميم‌گيري چندمعياره فرمول‌بندي و مدل‌سازي كرد. در اين پژوهش، نتايج حاصل از رويكردهاي تصميم‌گيري مختلف با توجه به داده‌هاي موجود از پهنه E4 معدن پروده طبس براي 19 معيار اثرگذار براي انتخاب روش بهينه گاززدايي از بين 11 روش موجود ارزيابي شدند. بدين منظور، ابتدا وزن معيارها با روش بهترين-بدترين (BWM) محاسبه شده و سپس رويكردهاي تركيبي مختلف مشتمل بر AHP، MOORA، EDAS و VIKOR تحليل شدند. بايد اشاره كرد كه بيش‌ترين وزن مربوط به هزينه‌هاي سرمايه‌اي و عملياتي و سيستم درزه‌داري و ضخامت لايه زغال‌سنگ به‌دست آمده است. همچنين نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد كه رتبه‌بندي روش تركيبي BWM-MOORA بهتر از ساير روش‌هاي تركيبي است. همچنين روش‌هاي AHP و EDAS نيز نتايج قابل قبولي داشتند. البته نتايج رويكردهاي تركيبي مورد بررسي در رتبه‌بندي گزينه‌هاي واقع در رتبه‌هاي آغازين بسيار مشابه هم بوده و تفاوت‌ها بيش‌تر در گزينه‌هاي واقع در رتبه‌هاي مياني است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه روش گاززدايي همراه با معدن‌كاري با استفاده از گمانه‌ها با آرايش تقاطعي، روش مناسب براي گاززدايي از پهنه E4 است كه با شرايط واقعي نيز سازگار است.

Selecting the optimal method of gas drainage in coal mines is one of the most important executive steps in the feasibility, design and implementation phases of underground mining projects. So far, not a suitable algorithm has been presented to select the optimal method of gas drainage and the decision-making process regarding the selection of the optimal method is based on the experiences of mine experts and managers. Considering the effectiveness of various factors and the presentation of different gas drainage methods, the problem of optimal drainage method selection can be formulated and modeled in the form of multi-criteria decision-making (MCDM) problems. In this study, the results of different decision-making approaches according to the available data from the E4 panel of Parvadeh mine in Tabas coal zone were evaluated for 19 effective criteria for selecting the optimal gas drainage method from among 11 available methods. For this purpose, first the weight of the criteria was calculated by the Best-Worst Method (BWM) and then different combined approaches including AHP, MOORA, EDAS and VIKOR were analyzed. It should be noted that the maximum weight is obtained related to capital and operating costs, cleats system, and thickness of the coal seam. Also, the results of the research show that the ranking of the BWM-MOORA hybrid method is better than other methods. AHP and EDAS methods also had acceptable results. Of course, the results of the combined approaches studied in ranking the options located in the initial rankings are very similar and the differences are more in the options located in the middle ranks. The results show that the “gas drainage using cross pattern boreholes along with mining” is a suitable method for gas drainage from E4 zone, which is also compatible with real conditions of the mine.