ظرفيت‌شناسي نمادهاي منطقه‌البروج در فلزكاري عصر سلجوقي به منظور طراحي فرش دست‌باف معاصر

فلزكاري سلجوقي يكي از هنرهاي دوران اوج هنر ايران اسلامي است كه با به‌كارگيري نقوش نجومي در وسايل فلزي و تزئينات ظروف علاوه بر ارزش افزوني كه به آن‌ها بخشيده، دريچه جديدي به دنياي علم نيز باز نموده است. هدف از اين مقاله بررسي ظرفيت‌شناسي نقوش نجومي از منظر بصري، فرهنگي، هويتي، نمادشناسي و همچنين به‌كارگيري آن در طراحي فرش دست‌باف به جهت نوآوري، خلاقيت و تركيب‌بندي تازه‌اي، با نگرش بينارشته‌اي، جايگاه متفاوتي براي عرضه فرش دست‌باف معاصر ايران فراهم خواهد نمود. مطالعات پيشين به بررسي مفاهيم صور فلكي، انواع فلزات سلجوقي ازنظر جنس و نوع و نحوه ساخت، پرداخته است. روش تحقيق در اين مقاله به‌صورت تاريخي، توصيفي، تحليلي با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و مشاهده نمونه‌هاي موزه‌اي صورت گرفته است. در اين پژوهش نتايج مشخص مي‌كند كه نمونه‌هاي صور فلكي بر آثار فلزكاري بسيار زياد و متنوع هستند. ولي نمونه‌هاي به‌كاررفته در انواع هنرها، به‌ويژه فرش به تعداد محدود استفاده ‌شده است. يافته‌هاي اين تحقيق در راستاي آشنايي بيشتر با دوره تاريخي سلجوقي، فلزكاري، مفاهيم نجوم، منطقه‌البروج و انواع ظرفيت‌هاي آن‌ها، همين‌طور آشنايي دانش‌آموختگان فرش در به‌كارگيري انواع نمادها و مفاهيم آسماني بر دست‌بافتِه‌ها و ايجاد نوآوري و شكست چهارچوب‌هاي تكرار، واقع‌شده است.