مروري بر شرايط فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي بافندگان در دوران طلايي قالي كرمان

قالي كرمان در مقطعي از تاريخ به درجه‌اي از تعالي رسيد كه در ميان تمامي سبك‌هاي ايران پرآوازه و مشهور شد؛ و بر اين اساس در بازار جهاني فرش نيز هواخواهان بسياري پيدا كرد، تا جايي كه در مثل‌هاي ايراني جايي براي خود باز نمود و نماد كيفيت، دوام و زيبايي به شمار آمد. اين دوران را- كه همزمان با دوره‌ي پهلوي ، و خصوصاً پهلوي اول است- مي‌توان دوران طلايي قالي كرمان به حساب آورد. اما روي ديگر سكه در بسياري از پژوهش‌هاي صورت گرفته در مورد قالي كرمان مغفول ماند؛ و آن رنج و مشقتي بود كه از اين شهرت و اعتبار نصيب بافنده‌هاي قالي كرمان مي‌شد. در اين مقاله سعي شد تا به تاريخ فرش كرمان، از ديدگاه اين قشر در مقايسه با شرايط توليدكنندگان نگاهي انداخته شود تا بتوان بر مبناي اسناد موجود، و مصاحبه با خود بافندگان به بررسي تطبيقي وضعيت آنان با توليدكنندگان پرداخت و به اين سواٌلات اساسي پاسخ داد كه، آيا از شهرت، اعتبار و سود كلان اقتصادي كه نصيب كشور و توليدكنندگان مي‌شد، چيزي نيز نصيب بافندگان مي‌گشت؟ و اصولاٌ آيا اين رونق تاٌثيري در وضعيت معيشتي و بهبود زندگي بافندگان نيز داشته است؟ يافتن پاسخ براي پرسش‌هاي مذكور مهم‌ترين هدف مقاله است كه از نظر خواهد گذشت. با بررسي مدارك موجود و مصاحبه‌ها اين نتيجه حاصل آمد كه در اكثر موارد جز رنج و سختي، چيزي عايد اين قشر از اجتماع نمي‌شد. اين امر نيز دلايل متعددي داشته است كه برخي از آنان به توليدكنندگان، برخي به سياست‌گذاري‌هاي كلان كشوري و برخي نيز به خود بافندگان و شرايط فرهنگي حاكم بر قشر اجتماعي آنان برمي‌گردد.