ارزيابي و اعتبارسنجي آزمون مهارت درك‏شنيداري زبان فارسي سطح فرامياني

Analyzing and validating upper-intermediate Persian listening comprehension skill test

با توجه به اهميت مهارت شنيداري در آموزش و يادگيري زبان فارسي به عنوان زبان دوم/خارجي، در اين پژوهش تلاش شده است كه به منظور دسترسي به يك آزمون استاندارد و تهية بانك سؤال هاي استاندارد، يكي از آزمون هاي طراحي شده و برگزارشدة مهارت شنيداري سطح فرامياني، مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. نمونة آماري اين پژوهش، ۵۹ نفر از فارسي آموزان مركز آموزش زبان فارسي دانشگاه بين المللي امام خميني(ره) بوده كه از لحاظ زباني در سطح فرامياني و در ردة سنّي 18 تا 30 قرار داشتند و به‌طور تصادفي انتخاب شده بودند. ابزار اين پژوهش، يك آزمون سه گزينه اي درك شنيداري بود كه شامل۲۰ پرسش از نوع درك موضوع اصلي متن،‌ درك موضوعات بيان شده در يك مصاحبه،‌ درك توالي يك رويداد، درك مقايسه كردن، درك طبقه‌بندي، تشخيص درست يا نادرست بودن جمله، دگرگفت و بندش بوده است كه زبان آموزان با توجه به فايل صوتي شنيده شده به پرسش ها پاسخ داده بودند. متون فايل صوتي؛ شامل موضوعات آموزشي،‌ اجتماعي، پزشكي،‌ فرهنگي،‌ محيط زيست و تغذيه بدون نياز به دانش و تخصصي خاص بود. متغيرهاي اين پژوهش، شاخص ضريب دشواري، ضريب تميز و پايايي پرسش هاي آزمون درك شنيداري بود. پس از واكاوي داده ها، مشخص شد كه ۷۵٪ پرسش ها ( ۱۵ پرسش)، داراي ضريب دشواري بين ۱- ۷/۰ ،‌ ۱۵٪ ( ۳ پرسش)‌ داراي ضريب دشواري بين ۷/۰- ۳/۰ و ۱۰ ٪ باقي مانده (۲ پرسش) در محدودة ضريب دشواري بين ۳/۰-۰ قرار داشتند. در بررسي ضريب تميز اين آزمون نيز مشخص شد كه ۱۵٪ پرسش ها ( ۳ پرسش) داراي ضريب تميز 3/0 D ، ۶۵٪ پرسش ها (‌۱۳ پرسش) 3/0 D ، ‌۱۵ ٪ پرسش ها ( ۳ پرسش) ۰ =D و ۵٪ (۱ پرسش) ‌داراي ضريب تميز منفي است. دستاوردي كه از ضريب دشواري اين پژوهش به دست آمد، نشان دهندة سهولت و آساني آزمون و نتايج به دست آمده از ضريب تميز نيز گوياي اين امر بود كه اين آزمون به خوبي نتوانسته است، زبان آموزان قوي را از ضعيف جدا كند و سرانجام، ‌۱۵٪ پرسش ها (۳پرسش) با ضريب دشواري بين ۷/۰- ۳/۰ و ضريب تميز 3/0 D به عنوان سؤالات استاندارد انتخاب شدند و در بانك سؤالات استاندارد قرار گرفتند و بعد از آسيب شناسي پرسش هاي باقي مانده، مشخص شد كه عملكرد نادرست گزينه-هاي انحرافي، نشان دار بودن گزينة كليد، تشخيص گزينة صحيح حتي بدون نياز به فايل صوتي،‌ مبهم بودن گزينه هاي انحرافي،‌ وابسته بودن گزينه هاي انحرافي به اطلاعات عمومي نه متن شنيداري، از علت هاي اصلي عملكرد نامناسب بقيه سؤالات و درنتيجه نامناسب بودن ضريب دشواري و ضريب تميز بوده است كه در طراحي آزمون درك شنيداري بايد به آن توجه شود.

Listening skill is one of the essential skills in learning Persian, as it is the beginning of the learning process of a second/foreign language. Moreover, it is not possible to go back to what was discussed as well as to modify it in a way that is possible for understanding the reading text. As such, concerning the importance of listening skills, this paper investigates one of the designed and conducted upper-intermediate level listening skill tests to access a standard test as well as to prepare a bank of standard questions. To do so, the statistical sample includes 59 Persian learner of the Persian Language Education Center of Imam Khomeini International University, who are at the upper-intermediate level in terms of language in the age group of 18 to 30 years, which are randomly chosen. The research tool is a three-alternative listening comprehension test including 20 questions such as understanding the main issue of the text, the issue expressed in an interview, the sequence of an event, understanding comparison and classification, recognizing whether a sentence is true or false, paraphrase, and cloze. Afterwards, the students answered the questions based on the heard audio file.The texts of the audio file encompass educational, social, medical, cultural, environmental, and nutritional issues without the need for special knowledge and expertise. The research variables are the difficulty coefficient index, discrimination coefficient and reliability of listening comprehension test questions. After performing data mining, it can be observed that 75% of the questions (15 questions) have a difficulty coefficient between 0.7-1, 15% (3 questions) have a difficulty coefficient between 0.3-0.7, and 10% (2 questions) have in the range of difficulty coefficient between 0-0.3. Besides, in terms of the discrimination coefficient (D), 15% of the questions (3 questions) have D 0, while D 0.3 for 65% of the questions (13 questions), D = 0 for 15% of the questions (3 questions), and 5% (1 question) has a negative discrimination coefficient. The obtained difficulty coefficient indicates the ease and simplicity of the test. Meanwhile, the results of the discrimination coefficient reveal that this test cannot separate appropriately strong language learners from weak ones. Ultimately, 15% of the questions (3 questions) via a difficulty coefficient between 0.3-0.7 and a discrimination coefficient greater than 0.3, are chosen as the standard questions and then placed in the bank of standard questions.After the analyzing of the remaining questions, it can be concluded that the incorrect performance of deviant alternatives, the marked key alternative, the recognition of the correct alternative even without the audio file, the vagueness of deviant alternatives, and the dependence of deviant alternatives on public information, not the listening text, are the main reasons for the inappropriate performance of the rest of the questions as well as inappropriateness of the difficulty coefficient and discrimination coefficient, which should be taken into account to design the listening comprehension test.