ضايعات گوجه فرنگي چالشي زيست محيطي و فرصتي ديگر

Tomato waste: An environmental challenge and a new opportunity

در ساليان اخير بيماري هاي قلبي-عروقي، ديابت، چاقي و انواع سرطان ها روند رو به رشدي داشته اند. اين چالش-ها موجب تا پژوهشگران به استفاده از انواع تركيبات سلامتي بخش طبيعي (مانند فنل ها، آنتوسيانين ها، كارتنوئيدها، اسيدهاي چرب، ويتامين ها، استرول هاي گياهي، مينرال ها، پروبيوتيك ها و پپتيدها) و توليد غذاهاي فراسودمند متمايل شوند (Dekker and Vorwerg, 2000). از ويژگي هاي محصولات غذايي فراسودمند مي توان به افزايش سطح سلامت مصرف كنندگان و كاهش بروز بيماري هاي مختلف در كنار اثرات مثبت تغذيه اي نام برد (Ashaolu, 2020). از سوي ديگر، سالانه حجم بسياري از محصولات كشاورزي در صنايع غذايي و در طول فرآوري به ضايعات و محصولات جانبي تبديل مي شوند. اين محصولات جانبي منبع غني از تركيبات زيست فعال به ويژه تركيبات فنولي و آنتي اكسيدان هاي طبيعي هستند Comin et al., 2021)). اين ويژگي ها موجب شده است تا توجه پژوهشگران به ارزيابي، استخراج و استفاده از تركيبات موثر اين منابع معطوف شود. بالاسوندرام و همكاران (2006) به مرور نتايج حاصل از مطالعات پيشين انجام شده بروي برخي از محصولات جانبي حاصل از فرآوري غذاهاي گياهي پرداختند. از تحقيقات گزارش شده توسط آن ها ميتوان به محصولات جانبي غني از تركيبات فنولي مانند پوسته برنج، پوسته بادام، پوسته گندم سياه، پوست پسته، پوست ليمو، هلو، سيب، پرتقال، گريپ فروت، موز، برگ و تفاله صنعت زيتون، هسته نارگيل، آووكادو و هسته و پوسته انگور و گوجه اشاره كرد. گوجه يكي از گياهاني كه بطورگسترده در دنيا توليد مي شود. بطوريكه حجم توليد سالانه آن در ايالات متحده حدود 14 ميليون تن است و حدود 10-5% از توليد اين محصول را تفاله شامل پوسته و دانه ها تشكيل مي دهند. اين حجم زياد از محصولات جانبي و ضايعات عمدتا به مصرف دام ها مي رسند كه ميتواند مشكلات عديده زيست محيطي ايجاد كنند. بنابراين بدليل غني بودن اين ضايعات از ليكوپن و تركيبات فنلي ميتوان آنها را براي استخراج اين تركيبات با ارزش و سلامتي بخش در نظر گرفت (Bao et al., 2020)