افزايش پايداري توليد با مديريت پسماند ميوه خرما

Increasing production sustainability by managing date fruit waste

ميوه‌هاي خرما به دليل محتواي غني از مواد مغذي ضروري كه شامل كربوهيدرات‌ها، نمك‌ها و مواد معدني، فيبر غذايي، ويتامين‌ها، اسيدهاي چرب، اسيدهاي آمينه و پروتئين، اهميت زيادي در تغذيه انسان دارند. برآوردها نشان مي­دهد كه حدود 20 درصد محصول خرما در كشور مستقيماً جذب بازار مصرف نمي­شود و جزء ضايعات يا خرماهاي درجه 2 و 3 قرار مي­گيرد. انواع ضايعات ميوه خرما شامل ضايعات ميكروبي، ضايعات مكانيكي و ضايعات فيزيولوژيكي است. عصاره خرما با غلظت­هاي مختلف 16، 18 و 20 درصد ماده جامد محلول خرما، به ترتيب توليد 4/56، 5/61 و 1/63 درصد اتانول توليد مي­كند. شيره خرما مخلوطي از شربت خرما و آب است به طوري كه مواد جامد محلول در آن20-18 درجه بريكس باشد و پس از تقطير ضايعات درجه 3 ميوه خرما به دست مي­آيد. از 15 كيلوگرم خرما حدود 80 ليتر سركه به دست مي­آيد. از پودر هسته خرما در تهيه خوراك دام، روغن هسته خرما، فيبر خوراكي و دمنوش گياهي استفاده مي­شود. هسته خرما 7/7 الي 7/12 درصد روغن دارد كه 15-10 درصد از وزن خرما را تشكيل مي‌دهد. هسته خرما به طور متوسط حاوي 1/73 درصد فيبر رژيمي است. يكي از استراتژي‌هاي مديريت پسماند پايدار، بازيافت يا تصفيه زباله براي توليد محصولات با ارزش افزوده از ميوه خرما است كه هزينه توليد آن را كاهش مي‌دهد و آلودگي محيط‌زيست را به حداقل مي‌رساند. روزانه هزاران تن ضايعات خرما توسط صنايع تبديلي خرما دور ريخته مي­شود كه منجر به مشكلات زيست محيطي مي­شود. بنابراين نياز مبرمي به يافتن كاربردهاي مناسب براي اين زباله­ ها وجود دارد.