تهيه خوراك دام از ضايعات باغي بادام در استان چهارمحال و بختياري

در دنياي امروز بحران انرژي سبب شده است تا بشر به اهميت تحقيق در به كارگيري مجدد ضايعات و پسماندهاي كشاورزي و صنعتي و تبديل آنها به محصولات غني و داراي ارزش تجاري پي ببرد. آمارهاي گوناگون وضعيت توليدي دام هاي كشور، نشان مي‌دهد كه خوراك‌هاي موجود از نظر كمي و كيفي حتي با وجود واردات در حد تامين نيازهاي دام‌هاي كشور نمي‌باشد. يكي از راه‌هاي جبران كمبود استفاده از ضايعات بادام در تغذيه دام مي‌باشد. استفاده حيوانات از اين ضايعات سبب كاهش استفاده از دانه‌هاي غلاتي مي‌شود كه قابل استفاده در تغذيه انسان هستند و لذا رقابت بين دام و انسان كاهش مي‌يابد. از آنجايي كه ضايعات بادام از ارزش اقتصادي پائيني برخوردار بوده و دور ريختن آن باعث آلودگي محيط زيست مي‌شود، لذا مي‌توان از آنها در تهيه كمپوست براي باروري خاك و افزايش توليدات زراعي و يا تغذيه دام استفاده نمود. بادام از ميوه‌ي درخت بادام به‌دست مي‌آيد. نام علمي بادام (Prunus Amigdalus) و بومي مناطق خاورميانه، هند و شمال آفريقاست. در حال حاضر ۱۶ هزار هكتار از مساحت استان چهارمحال و بختياري زير كشت بادام آبي و همچنين ۱۰۰۰ هكتار نيز زير كشت بادام ديم قرار دارد. ميوه درخت بادام بصورت شفت مي‌باشد كه قشر خارجي آن سبز رنگ و پوشيده از كرك است كه در داخل آن بادام با پوست سخت وجود دارد. در ابتداي تشكيل ميوه پوشش خارجي سبز رنگ و گوشت در است كه پوشيده از كرك است و هنوز بردستي رشد نكرده كه آنرا چغاله بادام Amandon مي‌نامند كه داراي خواص مخصوص مي‌باشد. پس از رسيدن بادام بتدريج پوشش خارجي سبز رنگ خشك شده و پوست آن نيز سفت و سخت مي‌شود و مغز بادام در داخل آن رشد كرده و آماده استفاده مي‌شود. مغز بادام بيضي شكل و مسطح بوده كه يك طرف آن نوك تيز است . مغز بادام در داخل پوسته نارك قهوه اي رنگي مي باشد كه مي‌توان آنرا به كمك آب گرم از آن جدا كرد كه مغز بادام سفيد رنگ در داخل آن است. مغز بادام شيرين و طعم ملايم و خوشمزه‌اي دارد و به سهولت از بادام تلخ تشخيص داده مي‌شود. بادام شيرين داراي 50 تا 55 درصد و بادام تلخ داراي 40 تا 45 درصد روغن مي‌باشد . بادام همچنين داراي 25 درصد مواد سفيده‌اي و دياستازي بنام امولسي ، قند، صمغ، موسيلاژ و مواد معدني ميباشد بادام تلخ داراي ماده مخصوصي در حدود 1 تا 3 درصد بنام آميگدالين مي باشد كه از اثر آب بر روي اين ماده اسيد سيانيدريك و آلدئيد بنزوئيك و گلوكز حاصل مي شود . اسانس بادام تلخ حاوي آلدئيد بنزوئيك در عطر سازي بكار مي رود و همچنين از آن رنگ سبزي بنام مالاشيت درست مي كنند. اسانس بادام تلخ بدليل اينكه داراي اسيد سيانيدريك است كمي تلخ مي باشد .مقدر اسيد سيانيدريك در بادام تلخ 00025/ است. همچنين در يكصد گرم مغز بادام شيرين خشك شده 4/7 گرم آب و 598 كالري انرژي ، 18/6 گرم پروتئين خام، روغن هاي اشباع نشده به ميزان 54/2 گرم ، نشاسته 19/5 گرم، كلسيم 320 ميل گرم، فسفر 500 ميلي گرم ،آهن 4/7 ميلي گرم، پتاسيم 770 ميلي گرم، ويتامين ب53/3 ميلي گرم ،ويتامين ب 2 0/9 ميلي گرم و ويتامين ب به ميزان 3 3/5 ميلي گرم وجود دارد. از كليه قسمت هاي درخت بادام شيرين مانند شكوفه ، برگ و ميوه آن استفاده طبي مي شود. پوسته بادام غلاف اطراف پوسته سخت ميوه بادام است كه پس از برداشت ميوه به عنوان يك محصول فرعي و ضايعات باغي به جاي مي ماند. پوسته‌ها و برگ‌هاي بادام داراي پتانسيل تغذيه‌اي مناسب براي پوشش دادن نيازهاي تغذيه‌اي نگهداري نشخواركنندگان كوچك نظير گوسفندان هستند. پوسته بادام همچون مواد غذايي، از تركيبات متنوعي تشكيل شده است و حاوي 90 درصد ماده خشك مي‌باشد، همچنين از لحاظ مقادير كربوهيدرات‌ها به مقدار زياد، پروتئين‌ها و چربي‌ها به مقدار كمتر و مواد‌معدني مخصوصاً كلسيم، مس، منگنز، فسفر و روي به مقادير زيادي تشكيل شده است. استفاده از محصولات فرعي و منابع خوراكي غير معمول و ارزان قيمت در جيره غذايي متعادل علاوه بر توليد محصولات دامي، سود بيشتري را نيز عايد توليد كننده خواهد كرد.