دستگاه آموزش درون‌زا: فرايند تربيت و يادگيري از عمق به سطح در آموزش هنر

Endogenous Training System: The Process of Training and Learning from Depth to Surface in Art Education

در گذر از دنياي صنعت به الكترونيك و حضور فعال در عصر اطلاعات و تئوري‌هاي مربوط به آن، سبب تجديد نظر در شيوه‌هاي آموزش در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي گرديده است. همان‌طوركه مفاهيم آموزشي تغيير كرده‌اند، فرايند آموزش و يادگيري نيز تحول يافته است؛ اين دگرگوني نه‌تنها ديد ما نسبت به جهان و زندگي، بلكه نحوۀ حضور و مشاركت‌مان در آن را نيز تغيير داده است به گونه‌اي كه هدف از آموزش در رشته‌هاي هنري، «توليد هنر» نيست بلكه «تحليل و درك مفهومِ هنر (فرايند ياددهي- يادگيري اخلاقيات و معنويات در قالب «اصول كار» به دانشجو)» است و نقش مدرس «قضاوت كردن» نيست بلكه «هدايت (به منظور «كشف و بيان رمز و راز هستي» به مقدار قدر و اندازه هنرجو)» است. يكي از رويكردهاي ياددهي- يادگيري كه در رشته‌هاي هنري براي تحقق اين امر مورد توجه است، «فرايند آموزش درون‌زا» است كه مبتني بر «نظريه توسعه درون‌زا» است. مبناي تجربي پژوهش بر اساس تجربه زيستۀ نگارنده در كلاس درس ساختاريافته با «دستگاه آموزش درون‌زا» است لذا با الهام از تفكر مهندسي معكوس، سعي در بازشناسي كدها و ريشه‌هاي شكل‌دهنده اين نوع از آموزش پرداخته شده است. بدين منظور، براي دستيابي به يافته‌هاي تحقيق، پژوهشگر پس از ثبت و مستندسازي تجربه زيسته در كلاس، به مباني نظري حوزه علوم تربيتي و هنر مراجعه كرده و سعي شده است تا به صورت گام‌به‌گام فرايند آموزش درون‌زا مورد تحليل و نقد قرار گيرد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد دستگاه «آموزش درون‌زا»، فرايند خطي و از بالا به پايين ياددهي «استاد- شاگرد (دانشجو)» را به فرايند «شبكه‌اي يادگيري دانشجومحور» تبديل نموده و در آن «تحصيل و زندگي» هر دو اهميت مي‌يابند و مدل دوگانه «ياددهي» و «يادگيري» سازوكاري منسجم مي‌يابد. در اين ديدگاه «نقادي» از «بيرون» و «اصلاح كارشناسانه» از «درون» به صورت «خودكفا» و «خوداتكا» صورت مي‌گيرد و استاد زمينه‌ساز توسعۀ زمينه‌هاي لازم براي شكوفايي استعداد دانشجويان است و سازندگان آموزش، خودِ «دانشجويان» هستند. آموزش درون‌زا، عدالت آموزشي و مساوات اجتماعي را مورد نظر قرار داده و براي «حل مشكلات غير متمركز»، بيشترين «مشاركت» را در امور عمومي و كمترين تشكيلات رسمي را از طريق طرحي جامع و عادلانه جست‌وجو مي‌كند. از عمده‌ترين تفاوت‌هاي فرايند آموزش درون‌زا، «تركيب» اجزاي تجزيه‌شده علوم با يكديگر است، درواقع نوعي از «معماريِ انديشه» محقق مي‌شود كه به ساختارمند كردن ذهن هنرجويان منجر خواهد شد.

The shift from the industrial era to the digital age and the emergence of theories related to the information age has prompted a reevaluation of teaching methods in universities and other higher education institutions. Just as educational concepts have evolved, the teaching and learning methods have also transformed. This change has not only altered our perception of the world and life but also transformed our way of engaging and participating such that the objective of arts education is not merely to create art but to analyze and comprehend the concept of art (teaching and learning ethics and spirituality through principles of work to students), the role of the teacher is not to critique but to guide (to discover and express the essence of existence to the fullest extent of the student s potential). One of the teaching approaches in the arts field highlighted for achieving this goal is the endogenous learning process, which is rooted in the endogenous development theory. The writer s firsthand experience in a structured classroom with an endogenous learning tool serves as the empirical basis for the research. Therefore, inspired by reverse engineering thinking, an effort has been made to decipher the codes and this educational approach s foundational principles. To obtain research outcomes, the researcher meticulously documented the classroom experience and then delved into the theoretical underpinnings of educational sciences and art, systematically analyzing and critiquing the endogenous learning process. The research results suggest that the endogenous-learning system converts the linear top-down teaching approach of teacher-trainee (student) into a student-centered learning network process, where both education and life hold significance, and a dual model of teaching and learning is merged. From this viewpoint, critique from outside and professional reform from inside are conducted autonomously, with the teacher setting the foundation for cultivating the necessary fields for students talent development and the students themselves becoming the architects of education. Endogenous learning prioritizes educational justice and social equality, aiming for maximum participation in public affairs to address decentralized problems and minimize formal organizations through a thorough and equitable exploration. A notable aspect of the endogenous-learning process is the integration of fragmented elements of sciences, effectively establishing a form of architecture of thought that will guide the structuring of students minds.