بررسي و تحليل عدم سازماندهي سياسي بهينه فضا بر شكل گيري تنش هاي هيدروپليتيكي و زيست محيطي (مطالعه موردي: حوضه آبريز بختگان - طشك)

study and analyzing the lack of optimal political organization of space on the formation of hydropolitical and environmental tensions (case study: Bakhtegan-Tashk basin)

روند رو به گسترش تنش ها و منازعات هيدروپليتيكي و زيست محيطي در سطح واحدهاي تقسيمات كشوري اين مساله را مطرح مي سازد كه اين تنش ها مبتني بر چه مولفه ها و بنيادهايي است. هرچند عواملي مانند افزايش جمعيت و كاهش منابع زيستي از عوامل زيربنايي چنين تنش هايي است، اما يكي از مهمترين عوامل تعيين كننده نحوه بهره برداري و مواجهه با بنيادهاي زيست محيطي، چگونگي مديريت و سازماندهي سياسي فضا در قالب تقسيمات كشوري است كه عملكرد آن مي تواند باعث تشديد يا كاهش تنش ها و منازعات در استفاده از منابع جغرافيايي به ويژه منابع مشترك گردد. لذا با توجه به چنين امري در اين تحقيق با استفاده از روش توصيفي – تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه اي تاثيرات چگونگي سازماندهي سياسي فضا در قالب تقسيمات كشوري بر شكل گيري تنش هاي هيدروپليتيكي و زيست محيطي در حوضه آبريز درياچه بختگان و طشك به عنوان دومين درياچه بزرگ كشور بررسي گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه تغييرات مكرر تقسيمات كشوري در قالب ايجاد واحدها و شهرستان هاي جديد و عدم همگني آن با مرزهاي طبيعي حوضه سبب افزايش تعداد قلمروهاي سياسي – اداري، افزايش بازيگران محلي، عبور جريان هاي آبي از قلمروهاي متعدد، تشديد بهره برداري از منابع آبي از بالادست تا پايين دست حوضه و در نتيجه بروز رقابت هاي تنش آميز جهت بهره برداري از منابع آبي حوضه گرديده و در نتيجه چنين شرايطي باعث بروز پيامدهاي منفي زيست محيطي در قلمروهاي پايين دستي و پيراموني حوضه شده است.

The growing trend of hydro political and environmental tensions and conflicts at the level of national divisions raises the issue of what components and foundations these tensions are based on. Although factors such as population increase and reduction of biological resources are among the underlying factors of such tensions, one of the most important factors determining how to exploit and deal with environmental foundations is how to manage and organize the political space in the form of country divisions whose performance can cause intensification or reduction of tensions and conflicts in the use of geographical resources, especially shared resources. Therefore, according to this matter, in this research, using the descriptive-analytical method and relying on library sources, the effects of the political organization of space in the form of country divisions on the formation of hydro political and environmental tensions in the catchment area of Lake Bakhtegan and Tashk as The second largest lake of the country was investigated. The results of the research showed that the frequent changes in the country s divisions in the form of creating new units and cities and its lack of homogeneity with the natural boundaries of the basin caused the increase in the number of political-administrative territories, the increase of local actors, the passage of water streams through many territories, and the intensification of resource exploitation. water from the upstream to the downstream of the basin and as a result of the occurrence of tense competition for the exploitation of the water resources of the basin and as a result of such conditions, it has caused negative environmental consequences in the downstream and peripheral territories of the basin.