بررسي بحران‌زايي بارش‌هاي شمال غرب ايران با استفاده از شاخص شدت و تمركز

Investigating the risk of precipitation in northwest of Iran using the intensity and concentration index

تغيير اقليم، يكي از موثرترين عوامل تغييردهنده الگوهاي بارش در يك منطقه مي‎باشد. زيان بارترين تغيير مذكور، دگرگوني در شاخصه‎ هاي شدت و تمركز بارش ‎ها است كه معيار‎هاي مناسبي براي سنجش ميزان بحران‎ زايي بارش به شمار مي‎روند. در اين پژوهش، شدت و تمركز بارش‎‎هاي شمال‌غرب كشور و روند تغيير آنها مورد بررسي قرار گرفته است. براي اين‌منظور از داده‌هاي روزانه بارش طي سال هاي 1987 تا 2019 براي 85 ايستگاه واقع در استان‎ هاي اردبيل، زنجان، آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي استفاده شده است. نتايج نشان داد كه بالاترين پتانسيل بحران‎ آفريني بارش‎ها در جنوب غرب منطقه مورد مطالعه قرار دارد. در منطقه آذربايجان و اردبيل نيز علارغم كمينه بودن شدت بارش، سهم بارش‎ هاي سنگين از بارش سالانه بالا است. بررسي روند مشخص ساخت، شدت بارش در بخش‎هايي از منطقه آذربايجان، جنوب‎ شرق و گوشه جنوب ‎غربي منطقه مورد مطالعه درحال افزايش است. به لحاظ تمركز نيز، بارش ‎ها عموما به سمت متمركز شدن و مخاطره ‎آميزي بالاتر پيش مي‎رود.

Climate change is one of the most effective factors in changing precipitation patterns in a region. The most harmful change is the change in the indicators of intensity and concentration of rainfall, which are suitable criteria for measuring the risk level of rainfall. In this research, the intensity and concentration of precipitation and their trend have been investigated in the northwest of the country. For this purpose, daily precipitation data from 1987 to 2019 for 85 stations located in Ardabil, Zanjan, West Azarbaijan and East Azarbaijan provinces have been used. The results showed, the highest risk potential of precipitation is in the south-west of the studied region. In Azarbaijan and Ardabil, despite the low intensity of precipitation, the proportion of heavy rains in the annual precipitation is high. Investigating trend showed, the intensity of precipitation is increasing in parts of Azerbaijan region, southeast and southwest corner of the studied region. Also, in terms of concentration, the precipitation will generally move towards being more concentrated and risky.