نگاهي به رويكردهاي پژوهشي پساانسان گرايي در علوم انساني

هدف اين مقاله بررسي مفهوم و چگونگي رويكردهايپژوهش پساانسان گرايي مي باشد. سوالي كه اين پژوهش به دنبال پاسخ به آن است اين است پساانسان گرايي چه تحوليمي تواند در پژوهش هاي علوم انساني پديدآورد؟ و اين تحولات چه پيامدهايي خواهند داشت؟ از اين رو در ابتدا خاستگاه و مفهوم پساانسان گرايي شرح و بسط داده شده و در ادامه بررسي و نقد رويكردهاي پژوهشي پساانسان گرايانه مورد نظر خواهد بود. پساانسان گرايي، رويكردي در نقد و ارزيابي انسان گرايييا اومانيسم مي باشد. در اين ديدگاه بر نقش عاملي اشيا و فناوري ها و حيوانات تاكيد مي شود؛ نه فقط انسان، بلكه ماده و اشيا هم مي تواند عامليت داشته باشد و اشيا منفعل نيستند. در اين نوع پژوهش ها علاوه بر تمركز بر انسان، تمركز بر ديگران؛يعني غير انسان و عامليت آنهاست. انسان ها بدون اين «ديگران» موجوديتي ندارند؛ اين «ديگران» غيرانساني براي استفاده ما اينجا نيستند، آنها شرط امكان وجود ما هستند. از نظر پساانسان گرايي انسان ها تنها گونه اي نيستند كه قادر به توليد دانش هستند. در پژوهش كيفي اومانيستي، فرض بر اين است كه صدا توسط يك سوژه منحصر به فرد و ذاتگرا توليد مي شود، در تغيير به سمت عامليت پساانسان گرايانه، قصدمندي فقط قابل انتساب به انسان نيست، بلكه، براي مثال، به عنوان يك شبكه پيچيده از عوامل انساني و غيرانساني، از جمله مجموعه‌هاي تاريخي خاص از شرايط مادي كه فراتر از تصور سنتي فرد است، قابل انتساب است. اعتبار يك پژوهش پساانساني ريشه در توانايي آن براي جمع آوري كنش هاي دروني روزمره بين انسان ها و غيرانسان ها دارد، كه بيشتر آن در سكوت و اغلب در پس زمينه توجه انسان رخ مي دهد. از اين رو پژوهش هاي پساانسان گرا به دنبال درك عوامل غير انساني و عامليت آنها در امور مربوط به انسانها هستند و اعتقاد دارند كه براي رسيدن به پاسخ پرسش هاي پژوهشي مربوط به انسان، بايد عوامل مادي، محيطي و فناوري و... را در به وجود آوردن و يافتن پاسخ ها دخيل دانست.