منطق هاي متفاوت استنباط علّي در پژوهش‌هاي علوم اجتماعي

در اواخر قرن بيستم، برخي روش‌شناسان علوم اجتماعي اين استدلال را مطرح نمودند كه علي رغم تفاوت‌هاي ظاهري ميان سنت‌هاي پژوهشي كمّي و كيفي، زيربناي منطقي تبيين يا استنباط علّي در كلية تحقيقات تجربي علوم اجتماعي- چه كمّي و چه كيفي- يكسان است و هر تحقيق تبييني خوبي مي‌تواند بر اساس زيربناي مشترك و واحدي از «منطق استنباط» درك شود. از نظر آنان، تفاوت ميان دو سنت پژوهشي كمّي و كيفي در علوم اجتماعي، نه در منطقِ استنباط بلكه فقط در N يا تعداد موردهاي تحت بررسي و برخي ويژگي‌هاي ظاهري‌شان- بويژه استفاده از «اعداد» در مقابل «كلمات»- است. در مقابل اين ديدگاه،برخي از روش‌شناسان علوم اجتماعي اين استدلال را اقامه نمودند كه يك منطقِ واحد و مشترك از استنباط علمي كه بتواند هر دو سنت پژوهشي كمّي و كيفي را تنظيم و هدايت كند، وجود ندارد. از نظر اين گروه از روش‌شناسان،تفاوت‌هايي بنيادين ميان دو سنت پژوهشي كمّي و كيفي وجود دارد كه جهت‌گيري‌هاي اصلي تحقيقات اجتماعي را به سمت‌وسو‌هاي كاملاً متفاوتي مي راند؛ ضمن آن كه، منطق متفاوتي را نيز براي تبيين يا استنباط علّي اقتضاءمي‌كند. از ديدگاه آنان، منطقِ استنباط علّي در تحقيقات علوم اجتماعي؛ يگانه و مشترك نيست، بلكه ما با ثنويت يا دو نوع منطقِ متفاوت از استنباط علّي در دو سنت پژوهشيِ كمّي و كيفي روبرو هستيم.جديداً، برخي از روش‌شناسان علوم اجتماعي بر اين نكته پاي فشرده و مدعي شده‌اند كه در مقايسه با تمامي تحقيقات كمي و كيفي در علوم اجتماعي، مطالعات تاريخي يا تك‌موردي (1=N) واجد منطق استنباطي متفاوت و متمايزي به نام منطق بيزي هستند.نتيجه آن كه، از نظر اين گروه از روش‌شناسان متأخر، منطقِ استنباط علّي در تحقيقات علوم اجتماعي نه يگانه، نه دوگانه، بلكه سه گانه است. در مقاله حاضر، تلاش داريم كه اين منطق هاي متفاوت استنباط علّي در تحقيقات اجتماعي را تشريح نماييم و نشان دهيم كه چرا نامناسب است تحقيقات واجد يك منطق استنباطي خاص را با منطق استنباطي ديگري مورد نقد قرار داد.